4 Mevsim Lastikler: Kış ve Yaz Lastiklerinin Yerini Tutuyor mu?
Her gün kullandığımız otomobillerimizin lastikleri konusunda ne biliyoruz? Taşıtın ilerlemesini sağladığı tekerleğin icadından beri bilinen bir gerçek. Fakat bunu yaparken bir lastik ne gibi görevleri yerine getirir?
Bir lastiğin zemine temas yüzeyi avuç içi kadardır. Bu kadar dar bir alanda lastik zemine tutunmalı, zemindeki suyu veya karı tahliye etmelidir. Lastik hamuru, taşıt ağırlığının etkisiyle zemine bastığı noktada asfalt pürüzlerinin şeklini alarak zemine tutunur. Islak zeminde ise lastik desenleri yardımıyla suyu tahliye eder. Suyu tahliyede başarısız olan lastik, hızın da etkisiyle asfalt ile temasını yitirerek “aquaplaning” adı verilen su yastığı oluşturur, taşıt yola tutunamaz ve kontrol kaybı meydana gelerek kazalara sebebiyet verir. Bunu engellemek için lastiğin suyu tahliye edebilmesine fırsat verilmeli, yani sürat yapmaktan kaçınılmalıdır. Bunun yanı sıra; lastiğin yuvarlanma direnci olabildiğince düşük olmalı, düz gidiş kararlılığına destek olmalı, sessiz çalışmalı, virajlarda taşıtı yolda tutabilmeli, ani yük ve yön değişimlerine dayanabilmeli, yüksek ısıya karşı gelebilmeli, darbe ve çukurlara dayanabilmeli, ayrıca eskidikçe tutunma yeteneğini yitirmemelidir.
Mevsimine Göre Lastikler
Otomobillerimizin lastiklerini de mevsime göre belirlemeliyiz. Nasıl ki yazlık ayakkabılarımız ile kışlık botlarımız farklıdır, lastikleri de mevsimine göre seçmek gerekir. Yaz lastiğinden beklenenler ile kış lastiğinden beklenen özellikler birbirinden farklıdır.
Yaz lastikleri; 7 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda tutunma sağlayacak hamura sahiptir. Kuru zeminlerde yüksek yol tutuşa sahip olabilmesi için yere temas alanı fazla, diş deseni mümkün mertebe azdır. Yağışta suyun atılabilmesi için hidrodinamik tasarıma sahip olan diş desenleri vardır.
Kış Lastikleri; 7 derece ve altındaki sıcaklıklarda yumuşak kalabilecek yapıdadırlar. Kış lastiklerinin diş desenleri incelendiğinde, kılcal çok sayıda kanala sahip olduğu, ana kanalların suyu ve karı tahliye edebilmesi için yaz lastiklerine göre daha geniş olduğu görülebilir. Esnek yapıda olan diş desenleri zemine temas anından sonra esneyerek diş aralarına dolan karı temizlerler. Karlı, buzlu, çamurlu zeminlerde tutunma göstermek kış lastiğinin temel görevleridir. Ancak kış lastikleri yaz lastiklerine oranla kuru veya ıslak zeminde yumuşak hamurun etkisiyle kuvvetli fren etkisi gösteremezler.
4 Mevsim lastikler
yaz ve kış lastiklerinin özelliklerini bünyesinde harmanlayarak her mevsim kullanılabilecek şekilde tasarlanmışlardır. Dört mevsim lastikler çoğunlukla kış lastikleri gibi M+S yani Mud (Çamur) ve Snow (Kar) logosuna sahiptir. Ancak çok az sayıdaki dört mevsim lastik kış lastiği regülasyonlarını karşılayarak kar tanesi* (kış lastiği) logosuna sahip olur.
Dört mevsim lastikler, her mevsimde kullanılmak üzere geliştirildiğinden ne yaz lastiğinin ne de kış lastiğinin görevini tam olarak yerine getiremez. Ortalama bir performans gösterirler, bazı disiplinlerde başarılı olsalar da kimi disiplinlerde belirgin zayıflık gösterebilirler. Örneğin lastik hamurunun yumuşaklığı, kışın karlı ve buzlu zeminlerde tutunmayı artırsa bile yazın erken aşınmaya ve yuvarlanma direncinin yüksekliği ile yakıt tüketiminin artmasına sebep olabilir. Bu lastikler, İstanbul gibi kar yağışının olmadığı veya kısa sürdüğü ortalama iklimlerde, lastikten beklenen performans çok fazla olmadığı takdirde faydalı olabilir. 6 ayda bir lastik değiştirme derdinin ortadan kalkması, ikinci bir lastik takımı satın alma maliyetinden kurtarması bu lastiklerin tercih edilmesindeki başlıca etkenler.
4 Mevsim lastik alacaksanız, kış lastiği yerine de kullanılabilecek kar tanesi logolu bir ürün tercih etmenizi tavsiye ederim. Sonuçta kışın da kullanılacağı için, kış lastiği zorunluluğundan ötürü kontrol edilen bu logonun bulunması, hem kış şartlarında güvenli sürüş, hem de ceza ödememeniz açısından faydalı olacaktır..!
Görüşmek Dileğiyle,
Enis BÜYÜKTAŞ
