Araçlarda Ergonomi ve Koltuk Konumu
Ergonomi, boyutla ilgili değerlerin ki bunlar insan bedeninin ortalama ölçüleri ile bağlantılıdır, şekle dönüşmesidir. Buradaki ana hedef tüm kumandalara zahmetsizce ulaşabilmek ve tüm göstergelerin açıkça görülebilmesidir.
Binek otomobilin içinde, hacim kullanımı genellikle müşterinin onu nasıl pratik bulduğu ile bağlantıdır. Bununla beraber, gövde stili, tahrik hattının yapısı, amaçlanan kullanım, bagaj veya yük alanı ve dingil mesafesi boyutsal konsepti oluşturur. Önden çekişli otomobillerde kardan milinin ortada oluşturduğu büyük tünel bulunmayabilir. Otomobilde bulunanların konforu ve güvenlik durumu da dikkate alınmalıdır. Mevcut hacmin, otomobildekilerin kendilerini rahat hissetmeleri üzerinde belirgin etkisi vardır. Baş, omuz ve bacak boşluğu, hacim duygusunun algılanmasında çok önemlidir.
Koltuk pozisyonu, geliştirilmekte olan bir otomobilde ergonomik prensiplere göre belirlenir. Bu, Alman Endüstriyel Standartlarına uygun olarak yapılmış gövde ana hattı şablonunun yardımıyla yapılır. Ana hatları bütün erkek ve kadınların ölçülerinin yüzde 95’ini kapsar, böylece, çok kişi otomobilin içinde doğru oturma konumu elde edebilirler. Koltuk minderlerinin yükseklikleri, koltuk arkalıklarının açıları ve hatta direksiyonun yükseklik ve derinlik ayarının değiştirilmesi mümkündür.
Oturuş pozisyonu, belirli standartlara göre hazırlanmış şablonlar vasıtasıyla belirlenir. DIN 33408 koltuk yerlerinin ve yolcu alanlarının en iyi şekilde belirlenmesi ile ilgilenir [1].
İç Mekan Terimleri [2]:
Aracın Boyutları: Sahip olduğu genel yapıya, çekiş tipine, donanım kapsamına, arzu edilen iç mekan şekline, bagaj hacmine ve aynı zamanda sürüş konforu ile kullanım emniyetine bağlıdır.
Oturuş Pozisyonu: Belirli standartlara göre hazırlanmış şablonlar vasıtasıyla belirlenir. DIN 33408 koltuk yerlerinin ve yolcu alanlarının en iyi şekilde belirlenmesi ile ilgilenir.
Ergonomi: Asıl tanımı boyutlardır. Bunlarda normal insan bedenlerinin ortalama değerleri ile bağlantılıdır. Buradaki ana hedef tüm kumandalara zahmetsizce ulaşabilmek ve tüm göstergelerin açıkça görülebilmesi ve kolayca okunmasıdır.
Bagaj Kapasitesi: VDA Normu uyarınca VDA Modülü ile kenar uzunluğu 200x100x50 mm olan ve bir desimetreküp hacme sahip bulunan bir blok ile belirlenir.
Koltuk: İyi bir otomobil koltuğu normal bir ev koltuğu kadar rahattır ancak yapısı daha karmaşıktır. Elektrik, piroteknik ve mekanik özelliklerin yanısıra ortopedi, ayarlama ve emniyet gibi unsurlara da sahiptir.
Döşeme: Döşeme malzemeleri çok değişik tiplerde ve kalitelerde mevcuttur. Büyük miktarlarda üretilen otomobiller için normal olarak sentetik kumaşlar kullanılır. Yün gibi doğal elyaflı kumafllar daha kalitelidir ve daha da fazla lüks ve çekici görünüş için deri döşenmiş koltuklar da sunulmaktadır. Yüksek kaliteli derilerin, sadece yüzü değil tamamı boyanır ve organik maddelerle tabaklanır.
Entegre Koltuk: Burada üç noktalı emniyet kemeri sistemi doğrudan koltuğun içine takılıdır. Buna kemer bel ayarı, boşluk ayarı ve emniyet kemeri gergisi de dahildir. Entegre koltuk elektrik ayarlıdır.
Arka Koltuklar: Ön koltuklarla hemen hemen aynı özelliklere sahiptir ancak bunlar, kısmen daha fazla değişkenlik gösterir: Daha fazla bagaj taşımak üzere parçalı olarak katlanır koltuk arkalıkları ve minderleri, orta kol dayanağı. Herhangi bir şekilde önden çarpışma durumunda bagajların öne fırlamasını engellemek amacıyla ilave koruma sağlanmıştır.
Çevre Görüşü: Optimal görüş özellikleri ile birlikte tavan sütunları, tavan, motor kapağı, bagaj kapağı gibi görüş engelleyici yapı parçalarının fonksiyonel biçimde yerleştirilmesi çok önemlidir. Tabi göstergelerin iyi görünmesi de çok önemlidir. Tüm bunlar SAE-Normu J 941 (SAE= Society of Automotive Engineers- Otomotiv Mühendisleri Birliği) ile düzenlenmektedir.
Arka Dikiz Aynaları: Şekil ve büyüklük açısından RREG 79/795 (RREG= Avrupa Topluluğu Yönetmelikleri) ile düzenlenmektedir.
Kaynaklar:
1. Volkswagen tarafından yayımlanan “Otomobil Teknolojisinin Temelleri”(2. Baskı, Nisan 2000) kitabından derlenmiştir.
