9 İleri Vites Gerçekten Gerekli Mi?
Bilindiği üzere otomobil üreticileri arasında yoğun bir teknoloji yarışı yaşanıyor. Yeni teknolojiler birbiri ardına tanıtılıyor ve piyasaya sunuluyor. Bu teknolojilerden biri de hiç şüphesiz otomatik şanzımanlar…
Otomatik şanzımanların günümüzde kullanılan birçok çeşidi var. Tork konvertörüne sahip klasik otomatik şanzımanlar, “otomatik şanzıman” dendiğinde ilk akla gelen ve en eski olan sistemler. Fakat klasik otomatikler dışında, otomatikleştirilmiş manüel (robotize), CVT (sürekli değişken oranlı), Tiptronic (sıralı) ve çift kavramalı şanzımanlar da sıkça kullanılan sistemler. Bu sistemler gün geçtikçe daha kararlı hale gelirken, vites kademeleri de artıyor. Bunun son örneğini makyajlanan Mercedes E350 Bluetec’de görebiliriz. Tork konvertörüne sahip, gelişmiş bir klasik otomatik şanzıman olan 9G-Tronic, adından da anlaşılacağı gibi 9 ileri kademeye sahip.
Peki neden üreticiler kademe sayılarını yükseltiyor?
Kademe sayısı fazla olan şanzımanda vites oranları birbirine daha yakın ayarlanabiliyor. Yakın vites oranları sayesinde motor bir üst vitesi daha rahat kaldırıyor. Böylece daha az zorlanarak bir üst vitese geçmek için daha az devir yükseltiyor. Bu durum da yakıt tüketimini ve performansı iyileştiriyor. Ayrıca motorun en verimli olduğu ve maksimum torkun alındığı devir aralıklarından daha fazla faydalanılmış oluyor. Fakat kademe sayısının fazla olmasının dezavantajları da var. Vites sayısı fazla, oranları da birbirine yakın oldukça günlük kullanımda çok daha fazla vites değişimi söz konusu oluyor. Bu yüzden şanzımanın son derece hızlı, yumuşak ve motor ile uyumlu olması gerekiyor. Bunu sağlamak için gelişmiş hidrolik ve elektronik kontrol üniteleri gerekiyor. Şanzımanın kademe sayısı arttıkça ağırlığı da artıyor. Bu da hafif malzeme kullanımını gerekli kılıyor. Üstün bir mühendislikle geliştirilen 9G-Tronic’te bu dezavantajlara tabii ki rastlanmıyor. Fakat yine de bu kadar kademeye ihtiyacımız var mı?
Aslında hızlanma konusunda bu kadar kademeye ihtiyaç yok. Çünkü her vites değişimi, şanzıman ne kadar hızlı olursa olsun güç aktarımının değişim tamamlanana kadar sekteye uğramasına sebep oluyor. Ayrıca zaten güçlü olan motorlar için 6 – 7 ileri şanzımanlar da yeterli oluyor. 9G-Tronic şanzımanın avantajı hızlanmadan ziyade, yüksek hızlarda motor devirlerini düşük tutabilmek. Zaten torku yüksek olan motor, son derece büyük oranlı son vites kademesinde gayet düşük devirde tutularak gürültü ve yakıt tüketimi azaltılabiliyor. Bu sayede E350 Bluetec, son vites kademesinde 130 km/h hızda yalnızca 1400 devir çeviriyor!
Haftaya görüşmek dileğiyle,
Enis BÜYÜKTAŞ
