İstanbul’un Ulaşım ve Trafik Sorununa Çözüm Önerileri

Proje
Uygulama Periyodu
Yorum
Araçların hurdaya çıkma yaşı düşürülerek, trafikteki araç sayısının azaltılması. İngiltere’de olduğu gibi, bir aracı hurdaya çıkarmayanın trafiğe yeni araç sokamaması.
Kısa v.
Merkezi Hükümet bu süreci hızlandırabilir.
Toplu taşıma ile işlerine gitmeyi tercih edenlere ekstra ücret verilmesi
Kısa v.
Acil olarak uygulanabilir.
Dinamik köprü tarifesi uygulaması (Doruk saatlerde pahalı tarife)
Kısa v.
Acil olarak uygulanabilir.
Esnek iş saati (Kaydırılmış mesai) uygulaması.
Kısa v.
Acil olarak uygulanabilir.
Toplu taşıma için ayrılmış yollar
Mümkün mertebe zirve saatlerde yol kenarı park etmenin yasak edilmesi.
Kısa v.
Acil olarak uygulanabilir. Yasaklama yapılmasa bile uzun süreli parkın önüne geçilebilir. Yarım saat üst limit olarak tutulabilir.
Ring seferleri bölge sayısını arttırmak.
Kısa ve orta v.
Fiziki mekan kısıtı önemli parametre
Yaşı büyük olan araçlardan daha yüksek vergi alınması.
Kısa v.
Türkiye’deki çelişkili uygulamaya son vermek.
Kent içi ulaşımında dolmuşların yerine daha fazla yolcu kapasiteli ve her türlü konfora sahip yeni model otobüsler devreye alınmalı, dolmuş taşımacılığı kent merkezi dışındaki güzergâhlara kaydırılmalıdır.
Kısa ve orta
Metrobüs gibi uygulamalar
Yürüme kültürünün geliştirilmesi
Kısa ve orta
Bu erişim alternatifleri teşvik edilmeli
Tek bilet uygulamasında süre 2 saatin üzerine çıkarılarak toplu taşımanın yaygınlaştırılması.
Kısa v.
Taksi, minibüs gibi araçların yolcu indirip bindirmelerine kısıtlamalar getirilmesi.
Kısa v.
Belediyelerin yeni otopark alanları oluşturmasının zorunlu hale getirilmesi.
Kısa v.
Karar süreci kısa, meyvesi zamanla görülür.
Vatandaşların araçlarını sürekli kullanmak alışkanlığı yerine, sunulacak konforlu ve dakik toplu ulaşım imkanlarını tercih etmeleri konusunda bilinç oluşturmak.
Kısa ve orta v.
Televizyonlarda ve gazetelerde zorunlu yayınlar ile.
Trafik düzeni, güveni ve eğitimi açısından Trafik Radyosu kurulması.
Kısa v.
Gelişmiş yayın ağı için orta vadeli bir süre gerekebilir. Trafiğin izlenme nokta sayısı arttırılmalı.
Birden fazla aracı olanlara vergilerde kademeli artışlar sağlanabilir.
Kısa v.
Merkezi hükümet acil harekete geçmeli
Tek bilet uygulamasına devam edilmesi.
Devam
Toplu taşımaya talebi arttırdı.
2918 sayılı Trafik Kanunu, taraf olan tüm kesimlerin görüşü alınarak günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenlenmelidir.
Kısa, orta ve uzun v.
İvedilikle çözüme kavuşturulmalı
Kentsel ulaşımda Belediye Trafik Birimleri yapım ve bakımdan sorumlu oldukları yolları trafik düzen ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmalı; bunun gerçekleştirilmesi için de gerekli gördüğü kavşaklara ve yerlere yatay ve düşey trafik işaretlerini koymalıdır.
Kısa ve orta v.
Araçlardan kaynaklanan hava kirliliğini azaltmak için üretilen araçların Avrupa emisyon normuna göre üretilmeleri için gerekli yasal düzenlemeler yapılırken denetimlerinin bağımsız kuruluşlar tarafından yapılması sağlanmalıdır.
Kısa, orta ve uzun v.
Türkiye’de bu konu göz ardı edilmektedir. Gürültü ve egzoz emisyonu düşük olan araçların ulaşımda, vergide ve park etmede bir kazanımı olmalı.
Toplu taşımacılık yapan araçların çevreyi kirletmemeleri için çevre dostu yakıtların kullanılması tercih ve teşvik edilmelidir. Araçların egzoz emisyonlarında düşük gaz oranları ihtiva eden doğalgaz, etil alkol, bitkisel yağlar, LPG vb. alternatif yakıt türleri kullanılmalıdır.
Kısa ve orta
Küresel ısınma ve diğer emisyon azatlımı için
Araç muayeneleri formalite olmaktan çıkarılmalı, modern ve esnek cihazlarla kontroller yapılmalı, çıkacak sonuçlara göre tedbirler alınıp uygulanmaya konulmalıdır.
Kısa, orta ve uzun
El cihazları ile egzoz emisyon denetimi, lastik diş derinliği denetimi ve kış lastiği denetimi yapmak
Bakım ve onarım hizmeti veren işletmelerde teknik hizmet sorumlulukları zorunlu hale getirilmeli. Özellikle toplu taşım araçlarının koruyucu bakımları özenle takip edilmeli.
Kısa ve orta
İstanbul için İETT otobüslerinin yollarda arıza yapma olasılığını azaltma. İETT otobüslerinin hurdaya çıkma yaşını 15 yılın üstüne çıkarmamak.
Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde yer alan trafik hizmetlerini yürüten başkanlık Trafik Genel Müdürlüğüne dönüştürülerek araç-gereç ve kadro yönünden güçlendirilip, ulaştırma ile ilgili bakanlık kapsamına alınmalıdır.
Kısa v.
Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde yer alan trafik hizmetlerini yürüten başkanlık Trafik Genel Müdürlüğüne dönüştürülerek araç-gereç ve kadro yönünden güçlendirilip, ulaştırma ile ilgili bakanlık kapsamına alınmalıdır.
Kısa v.
Kent içi Ulaşım ve Trafik Komisyonlarında ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile birlikte ilgili sivil toplum örgütleri de temsil edilmelidir.
Kısa v.
Bu uygulamada önemli
Ulaşım politikaları ülkenin tüm kesimlerinin katkısıyla oluşturulmalı, uzun erimli bir planlama ve hedefler belirlenerek buna uygun stratejiler ve bütçeler oluşturularak tüm topluma anlatılarak ve tüm toplum kesimlerinin görüş ve katkıları sağlanarak toplumsal bir konsensus oluşturulmalıdır.
Kısa, orta ve uzun v.
Ulaşım politikaları ulusal düzeyde saptanmalı; yeni demiryolu ağı çalışmalarını geliştirmek, mevcutları yenilemek, denizyolu ulaşımını olabildiğince geliştirmek için gereken önlemler ivedilikle alınmalı ve uygulanmalıdır. Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu, Boru Hattı vb. ulaşım sistemleri arasında koordinasyon sağlanarak kombine taşımacılık devreye sokulmalıdır.
Kısa, orta ve uzun v.
Kentin kaderini etkileyecek büyük projeler tartışmaya açılmalı, meslek odalarının uzman kuruluşların ve üniversitelerin kesinlikle görüşleri alınmalıdır.
Kısa, orta ve uzun v.
Toplu taşıma araçları ve ulaştırma sistemleri özürlü ve engellilere uygun olarak düzenlenmelidir.
Kısa ve orta v.
Gürültü azaltıcı sistemler arasında karşılaştırma yapılarak ekonomik parametreler tespit edilmeli, bu çerçevede kısa, orta ve uzun vadede yapılabilecekler belirlenmelidir.
Kısa, orta ve uzun
Sürücü kursları mutlaka denetim altına alınmalı Milli Eğitim Bakanlığı ve İlgili odaların görüşü mutlaka alınarak yasal düzenlemeler hemen çıkarılmalıdır. Sürücü Belgesine vize şartı getirilmeli, sürücülerin psikolojik, fizyolojik kontrolleri yapılmalıdır.
Kısa ve orta
Araçlarda kullanılan yedek parça üretimi ve ithalatı ile mühendislik hizmetlerinin denetlenmesi sağlanmalıdır.
Kısa ve orta
Araç İmal, Tadil ve Montaj hizmetleri, yetkili mühendislerce yapılmalı.
Kısa ve orta
Kent merkezinde yaya bölgelerinin çoğaltılması gerekir.
Orta v.
Otobüs durakları genişletilerek özel otobüs yollar yapılması.
Orta v.
Yoğun trafiğe maruz karayolu üzerinde, çok sayıda boş ticari taksinin dolaşması önlemek; çağrı merkezleri kanalıyla taksi ile müşteriyi bir araya getirilerek, müşterisi bulunmayan taksilerin İstanbul yollarında dolaşmasının yasaklanması.
Orta v.
Yeni yollar için imar çalışmalarına hemen başlanması
Orta v.
En fazla 2 yıl içinde tercihli yollar hizmete sokmak. Bu tip yollarda en fazla sıkıntının yaşandığı otobüs duraklarında akıllı teknolojilerden yararlanılarak işletme önlemleri almak.
Orta v.
Tercihli yollarda, içinde en az 3 kişi bulunan otomobillerin seyrine izin verilerek, trafik yoğunluğunun azaltılmasını sağlamak. Aracın içinde belli sayıda yolcu yoksa merkezi alanlara sokulmaması kuralı. Uzmanlar, “Otomobilde en az üç – dört kişi olacak diyor. Mesela Amerika’da daha çok yaygındır bu sistem, doluluk oranı yüksek olan araca bir şerit verilir, o hızlı gider. Bizdeki gibi tek araca bir kişi binmişse, o mecburen kalabalık yoldan gider” diyorlar.
Orta v.
Ancak köprülerde gişe uygulamasında kısa vadede yapılabilir. Dinamik tarife döneminde düşünülebilir.
Uygun bir sinyalizasyon düzeniyle trafik akışında yüzde 30’lara varan rahatlık sağlamak.
Uzun v.
Yer ve yol altı otoparklarına öncelik vermek.
Orta v.
Köprülerde mobil geçiş sistemi ile trafik yavaşlatım olmaksızın geçiş sağlamak.
Orta v.
Trafik kazalarında, trafik polisini beklemeden araçların kaldırılması için yasal düzenlemelere gidilerek; hareket edemeyen araçların kaldırılması için çekicilerin tek merkezden yönetildiği bir sistem kurmak.
Orta v.
Trafik denetimi konusunun belediyelere devredilmesi. Belediyelerin bu konuda yeterli personeli istihdam etmesi, personelin eğitilmesi ve uluslararası faaliyetlerle sistemi güçlendirecek altyapının kurulma hazırlıklarına, en kısa sürede başlanması.
Orta v.
Plaka sayısının dondurulması
Orta v.
Kenti yoran ağır vasıtaları baypas eden transit geçişi mümkün kılacak önlemler.
Uzun v.
3. Köprü söz konusu olunca.
Tek-çift plaka uygulamasının trafiğe çözüm olmayacağı yönünde tüm uzmanlar birleşiyor. Uzmanlar bu sistemin dünyada da en son tercih edilen yol olduğunu, denetiminin de zor olacağını söylüyorlar.
Orta v.
Fizibil değil.
Transfer merkezlerinin planlanması. Özel otomobil sahibinin aracını çevre bölgelerde oluşturulan büyük otoparklarda bırakıp, yakınındaki raylı sisteme, otobüse binmesiyle oluşturulan sistemin adı; “Park et-devam et” sistemi. Park et-devam et sistemi, İngiltere ve İsveç’te son yıllarda uygulanıyor.
Orta ve uzun v.
Bu köklü bir çözüm. Ring seferleri düşünülmeli. Toplu taşım ağının verimliliği önemli.
İstanbul trafiği için acil olarak önerilen bir başka çözüm ise çift katlı yollar inşa etmek. Mecidiyeköy’deki gibi yükseltilmiş yol inşasının mühendislik açısından mümkün olduğunu belirten uzmanlar, bu çözümün de gerek kötü bir görüntü sergilemesi gerekse maliyeti yüksek olacağı için tercih edilmemesi gerektiğini savunuyor.
Uzun v.
Fizibil değil.
Bir kerede trafiği rahatlatması için sık sık gündeme getirilen en popüler konu ise üçüncü köprü projesi. Son yıllarda her dönem tartışılan üçüncü köprünün trafik sorununa çözüm olmaktansa, trafiğe çıkan araç sayısını arttırmaya teşvik edeceği konusunda fikir beyan eden pek çok uzman var. Uzmanlar bu konuda da üçüncü köprünün Sarıyer istikametine yapılması halinde sadece transit trafiğe hizmet edeceği bunun da toplamdaki oranının yüzde 3 olduğunu kaydediyorlar.
Uzun v.
Düşünülebilir.
Ulaşım sistemleri tek bir bakanlık altında yapılandırılarak karayolu, havayolu, denizyolu ve demiryolu ulaşım politikaları ulusal ve yerel bazda birbirleri ile entegre ve bütünlüklü olarak planlanmalı, kentin tarihsel ve kültürel dokusu, çevre, ekonomiklik boyutları dikkate alınarak uygulamaya konulmalıdır.
Orta v.
Yasayla kurulmuş olan Yüksek Trafik Güvenlik Kurulu işlevsel hale getirilmelidir.
Yorumsuz
Karayolu Taşımacılık Kanunu yeniden düzenlenmeli ve bu alanda politikalar oluşturulurken toplumsal fayda ön planda tutulmalıdır.
Trafik Kazası Tespit Tutanaklarının doldurulması; zabıta, yol/trafik konusunda uzman inşaat mühendisi, doktor ve uzman trafik/ulaşım/makine mühendisleri tarafından ortaklaşa yapılmalıdır. Trafik Kazası Tespit Tutanakları hazırlama aşamalarında olay yeri ve olaya karışan araçların mutlaka fotoğrafları çekilmelidir. Araçların yoldan kaldırılmasını hızlandıracak yasal zemin oluşturulmalı.
Orta ve uzun v.
İvedilikle çözüme kavuşturulmalı
Trafik konusunda mahkemelerde bilirkişilik yapanlarda; ilgili meslek dallarında eğitilip belgelendirilmiş olmaları koşulu aranmalıdır.
Orta ve uzun v.
Kent içi ve kentler arası ulaşımlarda toplu taşımacılık birincil öncelik taşımalı ve çevre kirlenmesi asgari düzeye düşürülmelidir. Toplu taşımanın benimsenmesi için gerekirse subvansiyonlar yolu ile toplu taşımacılığı cazip hale getirecek düzenlemeler yapılmalıdır.
Yük taşımacılığının raylı ve denizyolu ile yapılması
Uzun v.
Demiryolu hem sürtünmesi düşük olduğundan dolayı da düşünülmeli.
Büyük kapasiteli otoparklar merkez bölge yerine, merkez bölge çevresine yapılmalıdır. Aksi halde merkez bölge içine özel oto girişi özendirilmiş olacaktır. Özel oto sahiplerinin toplu taşıma araçlarını tercih etmeleri yönünde caydırıcı önlemler alınmalıdır.
Orta ve uzun v.
Kamu binaları, sosyal tesisler vb. yapıların kent geneline yayılması ile kent merkezindeki yoğunluğun azaltılması yoluna gidilmelidir. Bir başka deyişle yeni kent merkezleri düzenlenmeli/oluşturulmalı tek merkezli kentleşmenin önüne geçilmelidir.
Orta ve uzun v.
Taşıt üretiminde teknolojik gelişmeler izlenerek yeni üretim teknikleri ve üretim gerekleri uygulanmalı ve güvenilir taşıtlar üretilmelidir.
Başta metro, hafif raylı sistemler olmak üzere, kentsel ulaşım projelerinin geliştirilmesi ve uygulanmasında, yerel yönetimlerin yanı sıra, ilgili meslek odaları, sivil toplum örgütleri ile üniversiteler söz ve karar sahibi olmalıdır. Kasıtlı ve yanlış uygulama yapanlar hakkında verilen yargı kararları mutlaka uygulanmalıdır.
Orta ve uzun
Kent içi trafiğinde uygun alanlarda bisiklet kullanımı özendirilmelidir ve bu amaçla bisiklet yolları yapılmalı, bisiklet ulaşımı sağlanmalıdır.
Orta ve uzun
Bu erişim alternatifleri hem bilinç hem de altyapı olarak düşünülmeli
Üniversitelerimiz bünyesinde “Trafik Mühendisliği” bölümü açılmalı ve bu bölüme uygun müfredat programları hazırlanmalıdır.
Orta
Günümüz modası haline gelen şehir içi toplu taşımacılığın özelleştirilmesinde; kentin sahibi olan kentlinin, sivil toplum örgütlerinin, Meslek odalarının ve  üniversitelerin görüşleri alınmadan bireysel düşüncelere dayalı politikalardan ve yanlış özelleştirmelerden kaçınılmalı.
Orta
Araç güvenliği yönünden; araçların güncel normlara uygun olarak üretimi ve bakımı önemli rol oynamaktadır. Ülkemizdeki mevcut araç imal tadil montaj yönetmeliği ve standartları gözden geçirilerek uluslar arası normlara uygun hale getirilmeli, üretilen ve yurt dışından ithal edilen araçların bu normlara uygun olup olmadıkları bağımsız kuruluşlar tarafından da denetlenmesi sağlanmalıdır.
Orta

 

Sonuç olarak: İnsan hayatının, sağlığının ve güvenliğinin her şeyden önemli olduğu gerçeğinden hareketle insancıl, güvenli, hızlı, konforlu, çevre dostu olan, dışa bağımlılık oluşturmayan, enerji savurganlığına neden olmayan, ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınmasının lokomotiflerinden olan karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu ve boru hatları gibi tüm alternatifleri birlikte gözeten, karayolu ulaşımı dışındaki diğer ulaşım türlerinin de hak ettiği düzeye ulaşması, çağdaş ve hızlı bir demiryolu, denizyolu, havayolu ulaşımının gerçekleşmesi temel hedef ve amaç olarak seçilmelidir.

Kaynak: Bu yazı bir derlemedir. Birçok akademisyenin ve şehir planlamacının görüşlerini kendi görüş ve düşüncelerimle sentezlemek suretiyle hazırlanmıştır. Dr. Abdullah DEMİR

Dr. Abdullah DEMİR

1973 yılında Trabzon’da doğdu. İlk, orta ve liseyi Trabzon’da tamamladı. 1992 yılında Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümünü kazandı. 1996 yılında Otomotiv Öğretmeni olarak mezun oldu. 1999 yılında yüksek lisansını tamamladı. 1997-2000 yılları arasında Marmara Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalıştı. 2009 yılında Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde “Fren Disklerine Uygulanan Kaplamaların Frenleme Performansına Etkisinin Deneysel İncelenmesi” konulu tez çalışmasıyla doktor oldu. Demir, İBB - İstanbul Otopark İşletmeleri (İSPARK) AŞ’de sırasıyla, Teknik İşler Şefi, İşletmeler Müdürü, Etüt Plan ve Proje Müdürü, Etüt ve Planlama Müdürü olarak çalıştı. 2011 yılında Marmara Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde Yardımcı Doçent olarak göreve başladı. Başta otomotiv olmak üzere, güç aktarma organları, alternatif yakıtlar, ulaşım ve otopark yönetimi alanlarında ulusal ve uluslararası dergilerde, kongre ve sempozyumlarda yayımlanmış makale çalışmaları bulunmaktadır. Ayrıca “Güç Aktarma Organları”, “Otopark Uygulamalarında Teknoloji, Çevre ve Emniyet Faktörleri”, 40 bin kelimelik “Otomotiv ve Temel Teknik Bilimler Sözlüğü”, 11 bin kelimelik “Sistem Sistem Otomotiv Teknik Terimler ve Terminolojiler Sözlüğü”, 2500 kelimelik “Otopark Endüstrisi Sözlüğü” gibi yayınları da bulunmaktadır. www.otoguncel.com web sitesinin editörlüklerini yürüten ve wushu spor dalında uluslararası hakem olan Demir, evli ve iki çocuk babasıdır.

Bunlar da hoşunuza gidebilir...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir