Dizel motorların tarihi serüveni (2)
“Dizel motorlardaki teknolojilerin bugünü ve yarını (1)” başlıklı yazımızda dizel motorlarının bugününe ve yarınına bir üst bakış yapmaya çalışmıştık…
Bu yazımızda köşemizde dizel motorların kısa bir gelişim ve değişim serüvenine yer açmak istedim…
Biraz ters oldu gibi…
Bu yazımız birinci yazımızdan önce olsa daha şık olurdu herhalde…
Nasrettin Hoca’nın “eşeğine ters binmesi” fıkrasına nazire olsun değerli dostlar…
Ha bu arada fıkrayı da yazımızın sonuna eklemek bir görev oldu…
Dünyanın ilk seri üretim dizel binek otomobili olan Mercedes-Benz 260 D’nin 1936’da Berlin Otomobil Fuarı’nda sergilenmesinin üzerinden tam 76 yıl geçti. 1950’li yıllara kadar dizel motorlu binek otomobiller benzinle çalışanlara oranla pek rağbet görmedi fakat bu üreticileri yıldırmadı. Nitekim İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde dizel motorlar binek otomobillerde gittikçe önem kazanmaya başladı. Aynı yıllarda düşük maliyetleri sayesinde dizel motorlu binek otomobiller, özellikle de zorlu sürüş koşullarına dayanmak zorunda kalan taksilerde gittikçe popülerlik kazandı. Dizel motorlarda sırasıyla; sıra tipi (sıralı) yakıt pompaları, dağıtıcı pompalar (yıldız pompalar) ve bu tip pompaların dağıtıcı ve sıralı pompaları için ilk elektronik kumanda sistemini piyasaya sürüldü.
Dizel motorlarda sırasıyla; sıralı (sıra tipi), dağıtıcı pompa (yıldız pompa) ve ‘Common Rail enjeksiyon teknolojileri kullanıldı. 1985’li yıllarda dağıtıcı ve sıralı pompalar için ilk elektronik kumanda sistemleri piyasaya sürüldü. Akabinde 1989’da dizel motorlarda direk enjeksiyon için ilk eksenel piston pompası kullanıldı. Bu yeni teknoloji, yakıtın yaklaşık 1000 bar civarı yüksek basınçta doğrudan silindire püskürtülmesine, bu şekilde özellikle etkili bir yanma elde edilmesine olanak tanıdı. Bu da düşük yakıt tüketimi ve emisyonlarla birlikte daha iyi yüksek çıkışı ve daha iyi hızlanma anlamına geliyordu. 2003 yılında “piezo” enjektörlere sahip Common Rail enjeksiyon sistemi piyasaya sürüldü. Önceki modellerle kıyaslandığında, bu sistem, dizel motorun yakıt tüketimini ve egzoz emisyonlarını düşürürken motor gürültüsünü de azalttı.
Ekonomik, çevre dostu dizel motorlar için daha iyi verim Azot Oksit (NOX) emisyonlarının yarıdan fazla düşürülmesi gerektiği anlamına gelen Euro 5’ten Euro 6 emisyon standardına geçişle birlikte son yıllarda yakıt tüketimini düşürme hedefleri de daha sıkı hale geldi. Dizel yakıt sistemleri üzerine çalışan mühendisler halen, daha katı emisyon sınırlarını karşılamak ve yakıt tüketimiyle karbondioksit (CO2) emisyonlarını daha da düşürmek amacıyla 2000 bar’dan daha fazla basınç üretebilen enjeksiyon sistemleri üzerinde çalışmaktadırlar.
Not: www.bosch.com.tr web sitesinde yayımlanan “İlk dizel binek oto 75 yaşında” konulu yazıdan derlenmiştir.
Eşeğe ters binmek…
Nasreddin Hoca bir gün yabancı bir köyde misafir olur.
Cuma günü O’nu kürsüye çıkartırlar.
Güzel bir vaaz verir.
Herkes pek memnun kalır.
Camiden çıkınca Hoca’nın eşeğini getirirler.
Köylülerin hepsi ona hizmet etmek için adeta yarışırlar.
Hoca eşeğine binerken biraz düşünür.
Sonra eşeğin üstüne ters oturur.
Herkes hayret eder.
Köylülerden biri dayanamayıp sorar:
– Hocam der. Kusura bakma ama eşeğe niçin ters bindiğini sorabilir miyim?
Hoca tebessüm ederek cevap verir:
– Eğer düz binip önünüze geçseydim siz arkada kalacaktınız. Siz öne geçseydiniz, bu defa ben arkada kalmış olacaktım. Böyle ters binince size arkamı dönmemiş oluyorum.
Sebebi bu demiş…
