Ortak Platformlar: Kardeşler ve Kuzenler
Kuzenler… Eğer birlikte büyüdüyseniz kardeşinizden farksızdırlar. Aynı anıları, eşyaları, giysileri, oyuncakları ve belki de aynı okulları paylaşırsınız. Pek çok akrabanız da ortaktır. Belki ortak kuzenleriniz bile vardır. Kardeşinizle ise elbette ki daha çok şeyi paylaşmanız mümkün olur. Aynı evi paylaşıyorsunuz sonuçta. Aynı odayı, aynı dolabı, en önemlisi de aynı anne-babayı paylaşırsınız tıpkı aynı anne karnını paylaştığınız gibi.
Benzer bir durum otomotiv sektörü için de geçerli. Kardeşler ve kuzenler… Otomobil üreticileri, geliştirme maliyetlerini düşürmek için ortak platform ve ortak parça kullanımına başvuruyorlar. Aynı sistemler birçok farklı marka ve modelde ortak kullanılıyor. Bu sistemlerin başında motorlar, şanzımanlar, direksiyon ve süspansiyon sistemleri ve aktarma organları geliyor. Öncelikle tüm bu sistemlerle bir platform yaratılıyor. Hangi motor-şanzıman seçeneklerinin olacağı, ne çeşit süspansiyon sistemi kullanılacağı, hangi tip direksiyon sistemine yer verileceği, ne çeşit malzemeler kullanılacağı vesaire belirlenerek alt yapı hazırlanıyor. Bir platform yaratıldıktan sonra otomobillerin inşası başlıyor. Farklı kasa tipleri, farklı ihtiyaçlara yönelik bambaşka otomobiller, yaratılan tek bir platform üzerinden inşa edilebiliyor. Böylece geliştirme ve üretim maliyetleri aşağı çekilebiliyor. Bu noktada kardeş/kuzen ayrımı başlıyor.
Kardeş otomobillerin dış görünümlerinde az sayıda sınırlı değişiklikler oluyor. Yani aslında ortada bir otomobil var fakat markaların kendine özgü karakteristik görünüm yaratan tampon, ızgara, marka amblemi gibi detaylar değişince farklı otomobiller ortaya çıkıyor. Fakat geri kalan her şey aynı kalıyor. Bu şekilde üretilen otomobillere kardeş modeller deniyor. Kardeş modeller çoğunlukla aynı fabrikada aynı bant üzerinde üretiliyor. Kardeş modellere örnek vermek gerekirse, Peugeot 301 ile Citroen C-Elysee gösterilebilir. Dikkatli bakarsanız far/tampon tasarımları dışında otomobillerin tamamen aynı olduğunu fark edebilirsiniz. Yine Skoda Citigo, Seat Mii ve Volkswagen Up! üçlüsünü kardeş modellere örnek gösterebiliriz. Kardeş modelleri tespit etmenin bir diğer yolu da, Euro-Ncap testleri. Modellerden biri teste alındığında kardeşi de teste alınmış gibi puanlama yapılıyor. Yani birinin aldığı notlar diğerleri için de geçerli oluyor.
Kuzenlerde ise durum biraz daha farklı. Kuzenler aynı platformda yükselseler de, değişiklik yapılamayan yoğun mühendisliğin söz konusu olduğu bölümler dışında geri kalan her noktada değişiklik yapılabiliyor. Dış ve iç tasarım tamamen kendine özgü olabiliyor. Kasa tipleri de aynı şekilde farklılık gösterebiliyor. Öyle ki, birbirinden akalasız amaçlara hizmet eden otomobillerin platformları/teknik altyapıları aynı olabiliyor. Bu şekilde geliştirilen otomobillere de kuzen modeller deniyor. Ortak platformları en yoğun kullanan VW grubundan* örnek verelim. Volkswagen’in PQ35/A5** platformunu (2004-2013) ele alalım. Hafif ticari araç sınıfındaki VW Caddy’den, coupe ve roadster sınıflarında boy gösteren Audi TT’ye, büyük aile otomobili Skoda Octavia’dan kompakt coupe VW Scirocco’ya kadar daha saymadığımız pek çok farklı sınıfta farklı amaçlara hizmet eden model bu platformda yükselmişti. Şimdilerde ise VW, daha da geniş kapsamlı MQB*** (2012-) platformunu kullanıyor. Grup üyeleri Audi, VW, Seat ve Skoda markalarının küçük sınıftan orta sınıfa kadar olan tüm modellerde tek bir platform kullanılıyor. Anlaşılan aile büyüyor ve kuzen sayısı da her geçen gün artıyor!
Ortak platformlar eskiden de vardı fakat artık günümüzde daha geniş kapsamlı, değişkenliklere ve yeniliklere daha fazla uyum gösterebilen esnek platformlar geliştiriliyor ve kullanılıyor. Haftaya görüşmek dileğiyle.
Enis BÜYÜKTAŞ
*http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Volkswagen_Group_platforms
** http://en.wikipedia.org/wiki/Volkswagen_Group_A_platform#PQ35
*** http://en.wikipedia.org/wiki/Volkswagen_Group_MQB_platform
