Yeni araç ve koku
Yeni araç ve koku.
Önemli ikili.
Peki yeni araçlar neden kokar?
Bu koku her araçta aynı mıdır?
Kokunun kaynağı nedir ve nasıl yok edilir?
. gibi sorulara bu yazımızda açıklık getirmeye çalışacağım.
Duyu organlarımız bize dış dünya ile ilgili bilgileri aktarır.
İnsanlar dünyayı daha çok gözleri ve kulaklarıyla algılar ve onlara güvenirler.
Ya koku ve algılaması..
Koku hisleri genellikle bilgi edinme aracı olarak kullanılmaz.
Hatta burunlarımızın mesajını baskılar ve ihmal ederiz.
Ancak anneler bebeklerini,
yeni doğan bebekler de annelerini kokularından tanıyıp diğer kişilerden ayırt ederler.
Ayrıca kokular yetişkin insanların davranışlarını etkileyen bir güce de sahiptirler.
Bir mekânın,
bir parfümün
veya
uzun zaman unutulmuş bir kokunun hatırlanması,
hislerimizi harekete geçirdiği gibi,
eski hayallerimizi de canlandırır.
Bu girişten sonra mevzuumuza dönelim.
Yeni araçlar neden kokar?
Otomobilin kokusu;
aracın içinde kullanılan plastik parçalar,
deri,
ahşap
ya da
kumaştaki kimyasal maddelerde kaynaklanır.
Araç kullanıcılarının hoşuna gidecek evrensel bir koku var mıdır?
Yoktur.
Çünkü
her insanın kendine has bir koku desenine bağlı kimliği vardır.
Peki her aracın kendine özgü kokusu var mıdır?
Belli düzeyde vardır.
Aynı insanlar gibi.
Araç üreticileri koku için nasıl çalışma yapmaktadır?
Öncelikle “hassas burunlar”dan oluşan burun ekibi kuruyorlar.
Bu burunlar “en ideal kokuyu”bulmaya çalışıyor.
Yani
“doğal”
ve
“müşterilerin kendilerini rahat hissedecekleri” bir koku.
Peki bu ekipler nasıl çalışır?
Araçların içini koklayıp,
puanlama yaparlar.
Böylece de tasarımcılara malzemeler konusunda yol gösterirler.
Ekip aslında özel bir koku üretmez ama kullanılan malzemelerin “doğal” kokularını en iyi şekilde harmanlamaya çalışır.
Güneş faktörü nasıl dikkate alınır?
Malzemeler, güneş altında daha kötü kokarlar.
Bunun için bazı üreticiler “güneş simülatörü” kullanırlar.
Bu simülatör nasıl kullanılır?
İç sıcaklığı 65 dereceye ulaşıncaya kadar araçlar, sıcak güneş lambasının altında ısıtılır.
Burun ekibi güneşte ısıtılan araç bölmesine oturup sabit bir ölçekte iç kokuyu değerlendirir. Bu sıcaklık normalde iç malzemenin zararlı emisyonları serbest bırakması için yeterlidir.
Elektronik koklayıcı var mıdır?
Bazı otomobil üreticileri yolcu hassasiyeti ve konforu konusunda oldukça gayret göstermektedir.
Uzun yıllar araç içinde kullanılması muhtemel pek çok maddenin kokusu elektronik burun kullanılarak araştırılıyor.
Hepsi farklı bileşenlere cevap veren kimyasal sensörlere sahip sistemle,
zararlı etki yapabilecek maddeler belirlenmeye çalışılmaktadır.
İdeal koku için insan burnu mu yoksa elektronik burun mu daha hassastır?
Elektronik burun adı altında yer alan ünitelerin insan burnu ile sadece bir ortak yönü vardır ki,
adlarıdır.
Hiçbir elektronik burun,
tespit ettiği sinyalle bir koku derecelendirmesi veya nitelendirmesini
insan burnu kadar hassas yapamaz.
Kokusuz otomobil üretmek mümkün müdür?
Bugün için mümkün değildir.
Ancak koku en aza indirilmeye çalışılıyor.
İdealde “tamamen sessiz bir otomobil olmayacağına göre asla ve asla kokusuz da bir otomobil olmayacaktır”gibime geliyor.
Burun ekibinin test enstrümanları nelerdir?
Araçların iç mekânında kullanılacak plastik, deri ve ahşap parçalar farklı şartlar altında bağımsız ve birlikte nasıl koku yaydıkları konusunda teste tabi tutulurlar.
Parça testlerinde küçük numuneler, ağzı kapalı kavanozlarda 80 derecelik fırında iki saat süreyle ısıtıldıktan sonra her bir ekip üyesi tarafından koklanır.
Gösterge paneli gibi yekpare parçaları da bir bütün olarak paslanmaz çelik odalarda ısıtan ekip,
koku testini yine bu odalara bağlanmış hortumlar ve uzmanın burnuna tam oturan bir cam maskeyle gerçekleştirir.
Testin son aşamasında büyük radyatörlerle araçların iç mekânları ısıtıldıktan sonra yapılır. Isıtılan otomobilin içine giren burun ekibi,
genel izlenimlerini değerlendirip aynı zamanda güçlü kokuların olduğu noktaları belirlemeye çalışır.
Burun ekibinde çalışanlar yaşantılarında nasıl fedakârlıklar yapmaktadır?
Burun ekibinin üyesi olmanın en önemli unsuru hiç şüphesiz “iyi bir burun ve beyindeki koku merkezi”dir.
Ekipte olmak tabii ki fedakârlıklar yapabilmeyi de gerektiriyor.
Örneğin sigara içmek koku alma yeteneğini körelttiğinden dolayı burun ekibine sigara içen personelin katılması yasak.
Bunun dışında soğuk algınlığı geçirmek bile bir süre için bu ekibin dışına çıkarılmak için yeterli bir sebep.
Ayrıca
testlerden önce sarımsak yemek,
parfüm veya traş losyonu kullanmak yasaklar arasında.
Araç kokusunun sağlık üzerinde olumsuz etkileri var mıdır?
Hiç olmaz mı!
Tabii ki var.
Bilim adamları kokunun,
sıcağın da etkisiyle insan sağlığını tehdit ettiğini savunmaktadır.
Bazı bilimsel araştırmalar,
yeni otomobil kokusunun,
sıcakla birleştiğinde insanlara yeni bir binanın içindeki kokudan daha fazla zarar verdiğini tespit etmişler.
Bağışıklık sistemini tahrip edip, ciddi hastalıklara,
hatta kansere neden olabileceğini de söyleyenler var.
Araç kokusu;
baş ağrısı,
mide bulantısı
ve
baş dönmesine neden olup astımı da tetikleyebilmektedir.
Eylemlerimiz ve söylemlerimiz hoş ve güzel koksun.
Koku organımız olan burnumuz ise koku körlüğüne maruz kalmasın.
Sağlıcakla kalın.02/08/2010.
Notlar:
Makalede yararlanılan kaynaklar: volvocars.com ve automobilesreview.com web siteleri
Makaledeki Temel İngilizce Terimler/Basic English Terms at Article:
aldehydes
allergy-friendly textiles
hot sun lamps
interior emissions
interior material tests
interior smell
interior trim materials
in-vehicle air quality
nose team
nose team members
strict tests
sun heated car compartment
sun simulation tests
sunshine simulator
Total Volatile Organic Compounds (TVOC)
unpleasant smell
vehicle interiors
IAQS (Interior Air Quality System)
Günün sözü: “Burnumuzla kokladığımızı düşünürüz, ama bu sanki ‘kulak memesi ile duyuyoruz’ demek gibi bir şeydir”, Gordon Shepherd.
