Türkiye’de otomobil dergiciliğinin geleceği
Ülkemizde otomobil kullanımının artışı otomotiv sanayimizin gelişimine paralel olmuş ve özellikle 1980’li yıllardan sonra otomobil sahipliği de çok büyük bir hızla artmıştır. Buna paralel olarak aynı yıllarda ülkemizdeki otomobil dergiciliği de yavaş yavaş gelişmeye başlamıştır. Dünyadaki ilk örneğine 1895 yılında rastladığımız otomobil dergilerindeki hareketlenme ülkemizde 1980’li yıllardan sonra başlamıştır.
Günümüze kadar pek çok otomobil dergisi yayımlanmış, bunların çoğunun yayın hayatı kısa sürmüştür. Ancak yayını günümüze kadar devam eden otomobil dergileri de bulunmaktadır. Ülkemizde yayımlanan dergilerin bir kısmı tamamen bağımsız ve özgün markalar olarak yayın yapmakta, bir kısmı ise uluslararası dergilerin lisans hakları alınarak yayımlanmaktadırlar.
Bir derginin gücünü ve bağımsızlığını sağlayan en önemli faktör olan satışın, dergilerin yayın hayatlarını sürdürmesi için yeterli olmaması nedeniyle dergiler reklam gelirlerine muhtaç duruma düşmekte ve bu, dergilerin özgün ve özgürce yayın yapabilmesinin önünde önemli bir engel oluşturmaktadır. Ancak dergi satışları artmaktan ziyade her geçen gün düşüş eğilimi göstermektedir. Şüphesiz bu noktada internetin ve internet üzerinden yayın yapan dergilerin payı yadsınamaz ölçüdedir. Bayilere gidip para vererek bilgiye ulaşmak yerine her gün kullanılan ve sürekli el altında bulunan internet ile istenilen her türlü bilgiye/veriye ulaşmanın yanısıra birde bu duruma halkımızın dergi okuma alışkanlığının düşük olması eklendiğinde satışların seyri düşmekte ve klasik otomobil dergiciliği cazibesini yitirmektedir. Satış rakamlarının yetersizliğinden kaynaklanan dergicilik, tanıtımdan dağıtıma kadar olan süreçte dergilerin karşılaştığı birçok problemin de tetikleyicisi olmaktadır. Daralan basılı dergicilik pazarına yeni oyuncuların girmesi daha da zorlaşmaktadır.
Bu konuda otomotiv sektöründeki firmalara çok büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu firmaların otomobil dergilerinin arkasında durmaları, bu dergileri desteklemeleri ülkemizdeki otomobil dergiciliğinin yaşatılması için önem kazanmaktadır. Nitekim otomobil dergilerinin otomobil satın alma tercihleri üzerindeki etkilerini tespit etmek amacıyla gerçekleştirilen çalışmadaki sonuçlar otomotiv sektöründe yer alan firmaların bu dergileri desteklemelerinin gerekliliğini baskın olarak gösterir niteliktedir.
Otomobil dergileri, okuyucularının satın alma tercihleri üzerinde satıcı firmalar, internet, arkadaş ve akraba çevresi, reklâm ve otomobillerle ilgili televizyon programları gibi unsurlara kıyasla daha dominanttır. Otomobil dergilerinin içeriklerini oluşturan otomobillerle ilgili teknik verilerin, otomobil tanıtımlarının, karşılaştırma ve haberlerin yer aldığı sayfalar okuyucuları tarafından yüksek oranda takip edilmekte ve okuyucuların otomobil satın alma sürecinde karar vermelerini etkilemektedir.
Otomobil dergilerinin okuyucuları üzerinde sahip oldukları etki göz önünde bulundurulduğunda, bu dergilerin satışlarının artışı ülkemizde otomobil dergiciliğinin varlığının sürdürebilmesi için olduğu kadar otomotiv sektörü için de yaralı olacağı açıktır.
Otomobil dergiciliğinin ve otomobil dergilerinin otomobil satın alma tercihleri üzerinde etkileri incelemesine ek olarak internet ortamındaki e-dergilerin araç satışlarına etkisi de spesifik olarak incelenmelidir. Ayrıca 2010 ve 2011 yılının ilk yarısındaki otomobil satışlarındaki artışın (her ne kadar bu günlerde otomobil satışlarında yavaşlamanın şiddeti arttıysa da) dergi satışlarına yansımaması ve aksine dergi satışlarındaki düşmenin nedenleri de ayrıntılı incelemeye değer nitelikte.
Otomotiv sektörüne ilgi duyan araştırmacılar haydin konu sizin konunuz.
Not: Yazıda “Sinem Birol tarafından 2009 yılında tamamlanan “Türkiye’de Otomobil Dergiciliği ve Otomobil Dergilerinin Otomobil Satın Alma Tercihleri Üzerinde Etkileri” (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı) konulu Yüksek Lisans Tezi’nden istifade edilmiştir.
