Araç ve otopark nasıl bir ikili?

Uzun yılların birikimi ve tarihsel süreç içindeki hatalı uygulamalar sebebiyle, günümüzde kent içi ulaşım sürdürülemez bir hale gelmiştir.
Problemlerin sürdürülebilir bir anlayış ve bakış açısıyla çözümünden başka bir yol kalmamıştır.
Kentiçi ulaşımın temel öğelerinin başında gelen otoparklar bu çözüm sürecinde önemli bir yer tutmaktadır.
Binlerce yıllık tarihi geçmişiyle İstanbul, modern bir otopark işletmeciliği anlayışını fazlasıyla ama fazlasıyla hak etmektedir.
Bu tarihi süreçten günümüze gelindiğinde ulaşım sorununun İstanbul’un öncelikli sorunlarından olduğu görülmektedir.
İstanbul’da yaklaşık olarak 1,82 milyonu otomobil olmak üzere 2,8 milyon motorlu karayolu taşıtı bulunmaktadır.
2000 yılında İstanbul’da 1.000 kişiye düşen taşıt sayısı yaklaşık 128 iken, bugün itibariyle bu rakam 213 seviyelerine ulaşmıştır.
Bu veriler gösteriyor ki; İstanbul’da önümüzdeki yıllarda ekonomik ve sosyal gelişmelere paralel olarak otomobil sahipliği daha da artış gösterecektir.
Paralelinde günümüzde zaten bir sorun olan otopark sorunu da artış gösterecektir.
Park etmenin büyük bir bölümünün yol kenarında olması,
kullanıcılardaki genel otopark kültürü ve bilgisinin yeni gelişiyor olması,
yürürlükteki otopark yönetmeliği hükümlerinin yeterince ve usule uygun olarak uygulanmaması,
etkin denetim ve yaptırımların olmaması,
kullanıcı gözünde otopark işletmeciliği imajının hâlen olumsuz algılanması,
kent bütünü ve alt bölge ölçeğinde otopark planlarının sınırlı olması,
katlı/açık otoparklar ve aktarma merkezleri oluşturma imkânlarının kısıtlı olması;
otomobil sahipliğinin artış eğilimini sürdürmesi ve bunu karşılayacak uygun otopark kapasitelerinin oluşturulamaması,
kentsel ulaşım yönetimindeki çok başlılık ve etkin denetim/yaptırım uygulamalarının belediyeler tarafından yapılamaması,
sorunu ya da sorunları büyüten etmenlerden sayılabilir.
Global ölçekte sürdürülebilir ulaşıma katkı sağlamayı hedefleyen otopark şirketleri;
“yol kenarı parklar, kısa süreli park yapma yerleridir”düşüncesinden hareketle öncelikle park kültürü oluşturmayı,
park et- devam et gibi transfer merkezleriyle toplu taşımayı teşvik etmeyi,
yol güvenliğini geliştirmeyi,
yol kenarı park yapmayı düzenlemeyi,
park arama sürelerini kısaltarak trafik odaklı stresi, yakıt tüketimini ve egzoz emisyon salınımlarının azaltılmasına katkıda bulunmayı hedeflemelidir.
Önemine binaen yaklaşık 20 ay önce editörlüğü tarafımdan yapılmış olan “1. Kentiçi Ulaşımda Otopark Politikaları ve Uygulamaları Konferansı”nın sonuç bildirgesindeki bazı konuları sizlerle paylaşmak istiyorum.

  • Otopark üretim, yönetim ve denetiminde “Planla-Uygula-Kontrol Et-Onayla”döngüsünün işletmeciler zaviyesinden değerlendirmesini yapabilecek bir “Türkiye Otopark Yöneticileri Birliği”nin kurulması gereklidir. İSPARK’ın, Türkiye’de otopark yönetimi ile ilgili lokomotif rol oynayabilecek deneyime ve bilgi alt yapısına sahip olması Türkiye Otopark Yöneticileri Birliğinin tesisi için önemli bir fırsattır.
  • Üniversiteler, belediyeler, otopark teknolojisi üreticileri ve işleticileri daha etkin işbirliği yürütmelidir.
  • Yurtdışındaki otopark yönetiminin nasıl gerçekleştiği otopark kültürünün nasıl tesis edildiği ne gibi saha uygulamaları bulunduğunun tespiti için, deneyim paylaşımı gerçekleştirilmelidir. Deneyim paylaşımı çerçevesinde ülkelerarası yönetici değişimleri, eğitim programları, uluslararası konferans, sempozyum ve çalıştaylara katılım gibi etkinliklere önem verilmelidir. Kurulacak “Otopark Birliği”eğitim ve ARGE faaliyetlerini doğrudan desteklemeli, çağdaş dünyada bugüne kadar elde edilen tecrübelerin ülkemize getirilmesine yönelik bilgi paylaşımı çalışmalarına ön ayak olmalıdır.
  • Otopark yatırımlarının “kamu hizmeti veren yatırımlar”ve “ulaşım altyapısı yatırımları”olduğu gerçeğinden hareketle teşvik kapsamına alınması, otopark arzının arttırılmasını sağlayacaktır.
  • Otopark kapasitesinin tespitinin zor ve maliyetli oluşu dinamik otopark veri bankası ve istatistik ofisi oluşturularak verilerin devamlı güncel tutulması gerekmektedir. Bu çalışma Türkiye İstatistik Kurumu bünyesinde de yürütülebilir.
  • Otopark personeli profilinin saygınlaştırılması ve otopark yönetiminin standartlarının oluşturulması için sertifikasyon hizmeti veren bir kurumun kurulması ve bu kurumun şirket ve çalışanlar ile ilgili periyodik denetleme yetkisi ile donatılması ve bu sertifikalandırma sürecinin belirli aralıklarla tekrarlanması gerekmektedir.
  • Yönetmeliklerde; yapıların otoparksız olarak inşa edilmesini gerektiren teknik şartlar, kesin ve yoruma mahal bırakmayan ifadelerle tanımlanmalıdır ve bu durum tavizsiz olarak denetlen[ebil]melidir.
  • Otopark olarak inşa edilmiş ancak amacı dışında kullanılan park yerlerinin denetlenerek tekrar otopark olarak kullanılmasını sağlamak, kısa vadede önemli sayıda park arzı kazandırabilir.
  • Otopark politikalarının ve planlamalarının stratejik düzeyde, İstanbul Ulaşım Ana Planı ile uyumlu olması; sonrasında ise taktik ve operasyonel düzeyde bölge ve ilçe şartları gözetilerek detaylandırılması sağlanmalıdır.
  • Yeni otopark yapım tekniklerini öne çıkaran ve yapım maliyetlerini düşürücü arayışlar desteklenmelidir.
  • Kentiçi ulaşımda ve otoparkların planlama ve yönetiminde; yayılmacı değil, akılcı gelişim politikaları öne çıkarılmalıdır.
  • İstanbul potansiyel açık otopark algısından kurtarılmalıdır. Ayrıca yol dışı otopark arzını arttırıcı kentleşme politikaları desteklenmelidir.
  • Bugüne kadar kamu sektörünün otopark üretimi maliyetlerini yeterli düzeyde karşılayamadığı ve bu sebeple yeteri kadar otopark yeri arzı sağlayamadığı bilinen bir gerçektir. Bu durumda otopark arzında özel sektörün dikkatlerini bu alana çekebilecek ve çağdaş dünyada olduğu gibi bir otopark yatırımcısının oluşmasını sağlayacak yasal altyapı ve düzenlemeler oluşturulmalıdır.
  • Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi, özel otoparkların ortak mekân olmaktan çıkarılıp, ayrıca tapulandırılabilir olması gerekir. Bu durum yatırımcılar için somut bir değer ifade edecek ve park yeri arzının oluşmasına da olumlu yönde katkı sağlayacaktır.
  • Eski otopark yönetim paradigması terk edilerek; çağdaş ve sürdürülebilir yönetim anlayışlarını benimsemek ve yaygınlaştırmak.
  • Etkin otopark yönetimi ve denetiminde Akıllı/Uzman Ulaşım Sistemlerinden (ITS) yararlanılmalıdır. Bu uygulamalarla hem taşıt odaklı gürültünün ve egzoz emisyonlarının azaltılması hem de kullanışlı ve emniyetli sürüş sağlanabilir.
  • Otopark planlamasında uzun vadeli talep analizleri için kapsamlı etütler yapılmalıdır.
  • Otopark kullanma alışkanlıklarını geliştirici ve otopark kültürünü benimsetmeye yönelik çalışmalar ve kampanyalar yapılmalıdır.

Özetlemek gerekirse;
“Araç ve otopark nasıl bir ikili?”
sorumuza,
kısaca
“ayrılmaz ve organik bir ikili”.
Çünkü;
“araçların 22 ya da 23 saatinin park halinde olduğu ve hareketin otoparkta başlayıp otoparkta bittiği”konuyu anlatmaya,
yeter de artar bile.

Dr. Abdullah DEMİR

1973 yılında Trabzon’da doğdu. İlk, orta ve liseyi Trabzon’da tamamladı. 1992 yılında Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümünü kazandı. 1996 yılında Otomotiv Öğretmeni olarak mezun oldu. 1999 yılında yüksek lisansını tamamladı. 1997-2000 yılları arasında Marmara Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalıştı. 2009 yılında Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde “Fren Disklerine Uygulanan Kaplamaların Frenleme Performansına Etkisinin Deneysel İncelenmesi” konulu tez çalışmasıyla doktor oldu. Demir, İBB - İstanbul Otopark İşletmeleri (İSPARK) AŞ’de sırasıyla, Teknik İşler Şefi, İşletmeler Müdürü, Etüt Plan ve Proje Müdürü, Etüt ve Planlama Müdürü olarak çalıştı. 2011 yılında Marmara Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde Yardımcı Doçent olarak göreve başladı. Başta otomotiv olmak üzere, güç aktarma organları, alternatif yakıtlar, ulaşım ve otopark yönetimi alanlarında ulusal ve uluslararası dergilerde, kongre ve sempozyumlarda yayımlanmış makale çalışmaları bulunmaktadır. Ayrıca “Güç Aktarma Organları”, “Otopark Uygulamalarında Teknoloji, Çevre ve Emniyet Faktörleri”, 40 bin kelimelik “Otomotiv ve Temel Teknik Bilimler Sözlüğü”, 11 bin kelimelik “Sistem Sistem Otomotiv Teknik Terimler ve Terminolojiler Sözlüğü”, 2500 kelimelik “Otopark Endüstrisi Sözlüğü” gibi yayınları da bulunmaktadır. www.otoguncel.com web sitesinin editörlüklerini yürüten ve wushu spor dalında uluslararası hakem olan Demir, evli ve iki çocuk babasıdır.

Bunlar da hoşunuza gidebilir...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir