Sınır tabaka ayrılması nasıl oluşur?
Sınır tabakada laminer, geçişsel ve türbülanslı bölgeler dışında önemli bir olay da ayrılmadır. Sınır tabaka içerisinde katı cidarı takip etmekte olan akışkan zerreleri bazı hallerde belli bir noktadan sonra aniden cidardan uzaklaşan bir yörünge takip etmeye başlarlar. Bu durumda ayrılmanın olduğu noktanın gerisinde akışkanın genel akım yönüne zıt yönde bir hareket yaptığı da gözlenir.
Ayrılmanın baslıca nedeni sınır tabaka içindeki akışkan zerrelerinin hareketini zorlaştırıcı yöndeki basınç kuvvetleridir. Sınır tabaka içinde zaten genel akım hızından daha düşük hızla, yani küçük bir momentuma sahip olacak şekilde hareket etmekte olan akışkan partikülleri, zıt yöndeki bir basınç kuvvetinin etkisi halinde, bu kuvveti yenebilecek kadar momentuma sahip olmadıkları takdirde daha da yavaşlayarak bir yerden sonra duvardan uzaklaşacak şekildeki harekete başlarlar.
Bu tip olaylar ters basınç gradyantı halinde ortaya çıkar. Yani, sınır tabakanın oluştuğu katı cidar boyunca basınç giderek artıyorsa sonuçta muhtemelen bir ayrılma ile karşılaşılabilir.
Ayrılma olayı sınır tabakanın laminer olduğu kısmında meydana gelirse laminer ayrılma, türbülanslı kısmında meydana gelirse türbülanslı ayrılma olarak adlandırılır.
Laminer olarak ayrılan sınır tabaka, bazı hallerde ayrılmanın ardından türbülanslı hale dönüşerek yeniden cidara yönelebilir ve türbülanslı bir sınır tabaka olarak katı cidarı takip eder. Bu gibi hallerde sınır tabakanın ayrıldığı ve yeniden cidara yapıştığı noktalar arasında kalan bölgede kapalı bir dönel akım oluşur.
Kaynak: M. Adil Yükselen, “UCK 351 – Aerodinamik Ders Notları”