Uçan araba çok, uçanı henüz yok

Fazla meraklandırmadan söyleyeyim, henüz havada görebileceğiniz uçan araba yok. Ancak havacılığın başladığı 1900’lerden bu yana hem karada hem havada gidebilen bir araç yapma isteği hep var oldu. Uçan otomobillerin geçmişiyse 1917’ye kadar gidiyor. Aradan yaklaşık 100 yıl geçtikten sonra Terrafugia Transition, bu hayali gerçekleştirecek ilk proje olarak bir adım öne çıktı. Fakat projenin hayata geçme tarihi, hatta Türkiye’de üretilmesi için çalışmalar da yapıldı ama gerçekleşmedi. Bu alanda pek çok çalışma var ama henüz uçanı yok. Biri çıksa gerisi gelecek, ama ne zaman? Bu konudaki rekabet ise birkaç projeyle devam ediyor. Daha önce bu sayfalarda uçan otomobil Terrafugia Transition ve hem karada hem de suda gidebilen sportif uçak Icon A5’e detaylı olarak yer vermiştim. Terrafugia, ABD’nin Federal Havacılık Dairesi’nden (FAA) onay aldı. Ancak Terrafugia’nın aşması gereken bir sıkıntısı var. Aracın hem karada hem de havada yol alabilmesi için bazı güvenlik standartlarını tutturması gerekiyor. Bu durum uçan otomobilin daha ağır olmasına yol açıyor. Terrafugia ise aracın hafif spor uçak kategorisinde kalmasını istiyor, çünkü sahiplerinin aracı uçak modunda kullanmak için 20 saatlik uçuş eğitimi alması yeterli olacak. Yine de bu sorunlar çözülmek üzere ve Terrafugia firması Transition’ın bu yılın sonlarında ilk müşterisine teslim etmek için çalışıyor. Mazide Uçan Arabalar Pek çok uçan araba girişimi başarısız denemelerden öte gidemedi. 1940’ta Robert Fulton’un geliştirdiği Airhibian, döneminin FAA’i konumundaki Sivil Havacılık Başkanlığı tarafından onaylanan ilk uçan otomobil oldu. 150 beygir gücünde 6 silindirli Airhibian, havada 193 km/s, karada ise 80 km/s hızla gidebiliyordu. Airhibian, başarılı bir proje olmasına rağmen Fulton yeterli finansal destek bulamadığı için fazla uzun ömürlü olmadı. Airphibian’dan sonraki en başarılı deneme Aerocar’dı. Fiberglasla kaplanan araç FAA onayını alan ikinci ve son uçan araba oldu. Uçarken saatte 193 km hıza ulaştı. Hatta Ford, 1970’lerde aracı pazarlamayı düşündü fakat aynı yıllarda patlak veren yakıt krizi bu planları altüst etti. Aerocar da unutulup gitti. Ancak havacılık meraklılarının çalışmaları artarak devam etti. Çoğu ABD menşeli bu projelerden hangisinin gerçek olacağını zaman gösterecek. Transformer TX ABD Savunma Bakanlığı İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA) helikopter ve kara aracını tek bir gövdede birleştirmek için çalışıyor. Uçan araç, askerlere hareket kolaylığı sağlayacak ve yerdeki tehditleri minimize edecek. Geçen yıl Ekim ayında Lockheed Martin, DARPA’nın uçan aracını geliştirmek için bir sözleşme imzaladı. Transformers TX adını taşıyan proje, dikey kalkış-iniş yapabilen hava aracıyla yer aracını birleştiren, mühimmatla birlikte 4 asker taşıyacak kapasiteye sahip. Skycar M400 Uçak mühendisi Paul Moller, dikey kalkış ve iniş yapabilmek için tasarlanan Skycar M400 üzerinde çalışıyor. Maksimum hızı saatte 644 km olan uçağın seyir hızı 563 km/s. Menzili 1.449 km olarak planlanan uçan otomobil, 4 yolcu kapasitesine sahip olacak. Yakıt olarak gazolin, dizel, alkol ve kerosen kullanabilecek. Aracın güvenli ve kullanışlı olması için bütün sistemleri GPS kullanılarak bilgisayarla kontrol edilecek. Herhangi bir kaza olasılığına karşı araçta paraşüt ve iç-dış hava yastıkları bulunacak. Piyasaya çıkış fiyatı 1 milyon dolar olarak duyurulan uçan otomobilin seri üretime geçtikten sonra satış fiyatının 60 bin dolara kadar düşmesi bekleniyor. SkyRider X2R SkyRider X2R, ABD’li Macro Industries tarafından geliştiriliyor. Fly-by wire (elektronik kumandalı uçuş) sistemine sahip olacak uçan otomobilde sürücülerin sadece aracı çalıştırması ve gitmek istedikleri yerin bilgilerini sisteme girmesi yeterli olacak. Henüz aracın prototipi üzerinde çalışan şirket, SkyRider’ı gelişmiş otomobil motoruyla güçlendirmeyi planlıyor. Patenti Macro Industries’de bulunan devirli kartuş valfi ile SkyRider’ın yakıttan tasarruf etmesi ve emisyonları azaltması bekleniyor. CityHawk İsrail tarafından geliştirilen uçan otomobil City Hawk, 2003’te uçuş testlerine başladı. 2 yolcu taşıyabilen araç saatte 145 ile 161 km hızla yol alabilecek. Yaklaşık 3 bin metre yükseğe çıkabilen CityHawk, dikey iniş ve kalkış yapabiliyor. İsrail şu anda bu aracın 9 yolcu kapasiteli X Hawk modeli üzerinde çalışıyor. Magic Dragon StrongMobile firmasının uçan otomobili Magic Dragon, ABD Hava Kuvvetleri’nden emekli mühendis/pilot Rich Strong tarafından 50 yılda geliştirilmiş. Tasarımda, otomobile benzeyen bir uçan gövde ve otomobil süspansiyonu kullanıyor. Uçaktan otomobile dönüşürken kanatlar katlanıyor ve gövdenin içine yerleşiyor. 2005’te Oshkosh’ta düzenlenen Airventure Fuarı’nda sergilenen araç halen geliştiriliyor. Magic Dragon’un 2013’te uçması bekleniyor. Kaynak: Güntay Şimşek / Gazete Habertürk, “Uçan araba çok, uçanı henüz yok”, 04 Eylül 2011 Pazar
Fly-by wire (elektronik kumandalı uçuş), Terrafugia, ABD, Federal Havacılık Dairesi (FAA), Uçan Arabalar, Transformer, Aerocar, Skycar M400, SkyRider X2R, CityHawk, Magic Dragon