Merak ilmin yarısıdır
Geçen günü bir paneldeydim. Panelde konuşmacılardan biri konuşmasının bir yerinde “aksiyom” kelimesi hakkında bazı açıklamalarda bulundu…
Her ne kadar atalarımız/büyüklerimiz “Merak insanı mezara sokar” ya da “Fazla merak iyi değildir” demişse de, insan merak etmeden bir şeyleri öğrenemez, merak etmeden başaramaz, anlayamaz, sorgulayamaz, tanıyamaz, tanımlayamaz ve hatta sevemez de.
Yine büyüklerimiz “Merak ilmin yarısıdır” demişler. Her iki söz tezat gibi duruyorsa da öyle değil.
Neden mi!
Çünkü bu konuda da atalarımız “Her şeyin azı karar çoğu zarar” demişler.
Buna merak ta dahil.
Ancak meraksız insan da olmaz ki!
Olmamalı da.
Çünkü öğrenme isteği; bir bilginin doğru, sağlam ve kalıcı olarak öğrenilmesi için ilk şarttır. Öğrenme yollarının başında da bilmediğimiz konuları ilgili kaynaklarda aramak ya da bilenlere danışmak ve sormak gelir.
“Aksiyom”u öğrenme merakım üzerine internetten TDK’nın web sitesindeki Güncel Türkçe Sözlüğe müracaat ettim.
Ne göreyim!
Fransızca “axiome” kökenli bir kelime. Hem de mantık kategorisinde. Ya Türkçe karşılığı. Oda “Belit”.
Tabiî ki “belit”te aksiyom gibi bana pek tanıdık gelmedi. Bu sefer merakımı belit ile sürdürdüm.
Belit ise “Kendiliğinden apaçık ve bundan dolayı öteki önermelerin ön dayanağı sayılan temel önerme” olarak yazılmış. Bunlardan başka; “mütearife” ve “aksiyom”da verilmiş.
Aksiyom daha yalın hali ile “Bir sistemin ya da şeyin olmazsa olmaz öğesidir./parçasıdır. Aksiyomlardan biri olmazsa ya da eksik kalırsa o sistem ya da şey sekteye uğrar ya da olmaz”.
***
Merakın neticesinde yeni şeyler keşfetme ve öğrenme isteği bende hep bir heyecan oluşturmuştur ve oluşturuyorda.
Bu tür meraklanmalarımda bugünkü öğretim sistemimizin kısırlığını ve sığlığını bir o kadar daha çok fark ettim ve ediyorum.
Buda başta beni üzüyor.
Hem kendim hem de vatanımın sakinleri için üzülüyorum.
Yazık ettiler.
Hem de ne yazık!
***
Nasıl ki dünya ahiretin tarlasıysa, merakı da bu tarlaya ekilen bir mahsul/ekin olarak düşünülebiliriz.
Niçin merak etmeliyiz? diye sorduğunuzda;
“Allah için merak etmeliyiz” derim.
Merakınız, heyecanınızın yakıtı olsun. Ancak kontrolsüz olmasın…
Sağlıcakla kalın.
İlgilisine Deyişler…
Güzel soru, ilmin yarısıdır. Hz. Muhammed (S.A.V.)
Merak; dinç ve gayretli kafaların, devamlı ve kesin karakteristiklerinden biridir. Samuel Johnson
Dimağı gençleştiren şeyler sürpriz, merak ve sevgidir. Harold Nicolson
Merakı olmayan hiçbir şey öğrenemez. J. W. Goethe
