Yakıt Tüketiminde Tasarrufun sırrı. Oksijen/Lambda Sensörü
Egzoz gazındaki oksijen miktarını ölçen ve çalışma sıcaklığında (300 °Cnin üstünde) egzoz gazındaki oksijen miktarına bağlı olarak 50-900 mV arası voltaj üreterek elektronik beyne durum ile ilgili bilgi ileten oksijen sensörü, yakıt tüketiminde optimum düzeylerde seyretmeyi sağlıyor.
Oksijen Sensörü Nasıl Çalışıyor?
Kumanda cihazı, oksijen (lambda) sensörünün voltaj cıkışından karışımın oranını tespit ediyor (fakir veya zengin). İdeal karışım oranını sağlamak için, püskürtülen yakıt miktarı ayarlanıyor. Eğer karışım çok zenginse püskürtülen yakıt miktarı düşüyor. Benzer şekilde karışım çok fakirse püskürtülen yakıt miktarı kontrol ünitesi tarafından enjektörlere iletilen komut ile artırılıyor. Oksijen sensörü egzoz gazındaki oksijen miktarıyla ilgili bilgiyi beyne iletiyor ve yakıt tüketiminde optimum düzeylerde seyretmeyi sağlıyor.
Oksijen sensörü olmazsa…
Benzin motorlarında ideal yakıt hava karışım oranının oluşturulması için yanma sonu motoru terk eden egzoz gazlarının içerdiği oksijen miktarı da önem tatır. Dolayısıyla atmosfere atılmak üzere motoru terk eden yanmış gazların içerdiği oksijen miktarının tespiti için oksijen sensörüne ihtiyaç duyulur. Bu ihtiyacı kartılamak için Bosch tarafından üretilen oksijen sensörleri araçtan cıkarıldıdında ise, kontrol ünitesi oksijen sensör sinyalini sıfır olarak algılar. Bu, fakir karışım anlamına geldiğinden enjeksiyonların açık kalma süresini artırarak karışımı zenginleştirmeye calışır, böylelikle motorun yakıt sarfiyatı artış gösterir.
Birden fazla olursa…
Bazı araçlarda ise birden fazla oksijen sensörü bulunur. Çünkü bu araçlarda katalizatör öncesi ve katalizatör sonrası birer lambda bulunur. Katalizatör öncesi lambda, yanma sonucu çıkan egzoz gazlarının içinde bulunan oksijen miktarını tespit edip optimum bir püskürtme miktarının tespiti için kontrol ünitesini uyarır. Katalizatör sonrası lambda ise katalizatörün kötü
etkiden arındırdıdı egzoz gazlarının ölçümünü yaparak katalizatörün arıtma peformansı bilgilerini kontrol ünitesine iletir.
Oksijen sensörünün avantajları
%15e varan yakıt tasarrufu sağlayan oksijen sensörü, katalitik konvertörün zarar görmesini önler. Artan motor performansıyla daha çok sürüş keyfi sağlar ve yasa gereği beklenen emisyon seviyelerinde calıtma imkânı verir. Bu avantajları sunan oksijen sensörleri her 30.000 kmde kontrol edilmelidir. Aksi halde, işlevsel olarak görevini yerine getiremeyen oksijen sensörü oldukça fazla yakıt sarfiyatına neden olabilir.
“Üniversal Oksijen Sensörü”ne ödül
700 değişik tip oksijen sensörü yerine sadece 7 tip oksijen sensörünü piyasaya sunan Bosch, “Üniversal Oksijen Sensörü”programıyla Paristeki “Equipe Auto 2003″fuarında “Silver Trophy”ve Frankfurtta gerçekleştirilen “Automechanika 2004″fuarında da “Innovation Award”ödüllerine layık görüldü. Stok maliyetinde düşüş sağlayan üniversal oksijen sensörünün aynı zamanda ürün bulunabilirliğine de oldukça pozitif etkileri bulunuyor. Bağlantı elemanlarının pratik kullanımı sayesinde kolay monte edilmesi de üniversal oksijen
sensörünün tercih edilme nedenlerinden bir diğeri. Rakiplerine oranla montaj atamasında kullanıcı tarafından yapılabilecek herhangi bir yanlıtlıda kartın demonte edilip tekrar monte edilebilir olması da ustalar için önemli bir artı yönü.
Kaynak: Otomotiv Bosch Life 19, 2005/3
