Motor devir kontrol sensörlerinin çalışma prensibi

Motor devri birkaç sensör veya yöntemle tespit edilebilmektedir. Krank mili konum sensörü, kam mili konum sensörü ve ateşleme modülünden. Krank mili konum sensörü (ÜÖN ve devir sensörü), sürekli bir mıknatıs içeren tüp şeklinde bir muhafazadan ve bir elektrik sargısından meydana gelir. Sinyal dişlisinin dişleri sensör önünden geçtiği zaman, boşluğun değişimi sebebiyle, mıknatıs tarafından oluşturulan manyetik akımda sapmalar oluşur. Bu sapmalar, sargının uçlarında sırasıyla pozitif (sensörün karşısındaki diş) ve negatif (sensörün karşısındaki boşluk) bir elektro-motor kuvveti meydana getirir. Diğer faktörlerin değişmemesi halinde, sensördeki en yüksek çıkış voltajı, sensör ile diş arasındaki mesafeye (boşluğa) bağlıdır. Sensör farklı sistemlerde farklı şekilde konumlandırılabilir. Önemli olan krankın bağlı bulunduğu bir parçadan referans sinyalini almaktır. Çünkü bizim için asıl lazım olan krank milinin konumu dolayısı ile hangi pistonun nerede olduğudur. Bu nedenle sensör; ya krank dişlisinden, ya volandan, ya da direkt olarak krankın üzerine yerleştirilmiş bir pimden referans sinyalini alır. Devir ve krank mili açısal konumu referans (ÜÖN’nin tespiti) sensörü, motor bloğu üzerine monte edilmiştir ve krank mili kasnağı üzerindeki sinyal dişlisinin karşısında yer alır.
ÜÖN ve devir sensörü; ateşleme avansının ve yakıt püskürtme zamanının tespitinde, devir göstergesinin çalışmasında, devir kısıtlaması stratejisinde, rölanti yönetiminde, aracın ilk çalıştırılması esnasında, yakıt kesme stratejisinin geliştirilmesinde vs. aktif olarak rol oynar.
Çok noktalı enjeksiyonlu sistemlerde, sistem sıralı fazlara ayrılmış bir püskürtme düzeni kullanır. Diğer bir ifade ile yakıt püskürtmesi her silindirin sırayla emme zamanında gerçekleşir. Bunun için, elektronik kontrol ünitesi, devir ve ÜÖN sinyaline ilaveten, püskürtme noktasını belirlemek için ayrıca bir zamanlama sinyali kullanır. Kontrol ünitesine gönderilen sinyal, emiş tarafındaki eksantrik kasnağı ile aynı düzeyde monte edilmiş bulunan bir hall etkili sensör tarafından üretilir. Şayet akım şiddeti sabit kalırsa üretilen voltaj sadece manyetik alanın şiddetine bağlı kalır; bu nedenle frekansı, manyetik alandaki değişim hızı ile orantılı, modüle bir elektrik sinyali elde etmek için manyetik alan şiddetindeki periyodik değişim yeterlidir.
Sistemin çalışabilmesi için hangi silindirin emme zamanına geldiğinin EKÜ tarafından bilinmesi gerekmektedir. Kam mili eksenine yerleştirilen bir sensörle bu durum takip edilir. Bu sensör kam mili konum sensörüdür (faz ve zamanlama sensörü).
Faz sensörü de ÜÖN ve devir sensöründe olduğu gibi birkaç çeşittir. Burada faz sensörünün konumuna göre çeşitlenir. Önemli olan sensörün emme kam milini referans alacak şekilde konumlandırılmasıdır. Çünkü püskürtme zamanını tespit edebilmek için hangi emme supabının ne zaman açılacağının bilinmesi gerekir.

Dr. Abdullah DEMİR

1973 yılında Trabzon’da doğdu. İlk, orta ve liseyi Trabzon’da tamamladı. 1992 yılında Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümünü kazandı. 1996 yılında Otomotiv Öğretmeni olarak mezun oldu. 1999 yılında yüksek lisansını tamamladı. 1997-2000 yılları arasında Marmara Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalıştı. 2009 yılında Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde “Fren Disklerine Uygulanan Kaplamaların Frenleme Performansına Etkisinin Deneysel İncelenmesi” konulu tez çalışmasıyla doktor oldu. Demir, İBB - İstanbul Otopark İşletmeleri (İSPARK) AŞ’de sırasıyla, Teknik İşler Şefi, İşletmeler Müdürü, Etüt Plan ve Proje Müdürü, Etüt ve Planlama Müdürü olarak çalıştı. 2011 yılında Marmara Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde Yardımcı Doçent olarak göreve başladı. Başta otomotiv olmak üzere, güç aktarma organları, alternatif yakıtlar, ulaşım ve otopark yönetimi alanlarında ulusal ve uluslararası dergilerde, kongre ve sempozyumlarda yayımlanmış makale çalışmaları bulunmaktadır. Ayrıca “Güç Aktarma Organları”, “Otopark Uygulamalarında Teknoloji, Çevre ve Emniyet Faktörleri”, 40 bin kelimelik “Otomotiv ve Temel Teknik Bilimler Sözlüğü”, 11 bin kelimelik “Sistem Sistem Otomotiv Teknik Terimler ve Terminolojiler Sözlüğü”, 2500 kelimelik “Otopark Endüstrisi Sözlüğü” gibi yayınları da bulunmaktadır. www.otoguncel.com web sitesinin editörlüklerini yürüten ve wushu spor dalında uluslararası hakem olan Demir, evli ve iki çocuk babasıdır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir