Dizel motorlarda vuruntu (Diesel knock)

İçten yanmalı motorlarda gürültünün azaltılması yanında ekonomikliğin sağlanması ve çevre sağlığı yönünden problem oluşturan hava kirliliğinin azaltılması için yanma olayının önemli noktaları bilinmelidir. Dizel motorlarında yanma olayı püskürtme ile başlayıp, pek çok sayıda değişkenin topluca etkisi altında cereyan eden ve gerçekte egzoz içinde bile kısmen devam eden karmaşık bir olaydır. Yanma olayı üç ayrı safha halinde incelenmektedir. Bunlar; tutuşma gecikmesi, ani yanma ve kumandalı (kontrollü) yanma safhalarıdır. Yanma olayının başlaması çeşitli şekillerde olmaktadır. Dizel motorlarında yanma olayının başlangıcı kendi kendine tutuşma ile sağlanmaktadır. Reaktif bir karışım belirli bir basınç ve sıcaklığa ulaşıp bu şartlarda bekletilince bir süre sonra kendi kendine tutuşabilmektedir. Bu şartlar tutuşmanın başladığı şartlar olsa bile karışım bir süre bu şartlarda tutuşmadan kalabilmekte ve daha sonra eksplozyon görülmektedir. Tutuşmanın olmadığı bu süreye tutuşma gecikmesidenir. Dizel motorlarında ise tutuşma gecikmesi (Ignition Delay) püskürtme başlangıcından basınç veya sıcaklık değişiminin hızlı artış göstermeye başladığı ana kadar geçen süredir. Dizel motorlarında yakıt sıvı damlacıklar halinde püskürtüldüğünden karışım homojen olmamakta, tam buharlaşma için epey zaman geçmektedir. Bu zaman tutuşma gecikmesinden daha uzun olduğunda, yanma başladıktan sonra basınç yükselme hızı yüksek olmaz ve yanma olayı normal seyrinde gelişir. Ancak tutuşma gecikmesi buharlaşma süresine kıyasla eşit veya daha uzun olursa o zaman bütün karışım bir anda yanmaya hazır olacağından yanma hızı dolayısıyla basınç yükselme hızı çok yüksek olur. Bunun neticesinde motor parçalarında büyük gerilmeler, şiddetli titreşimler ve yüksek gürültüler oluşur. Buna dizel vuruntusu (diesel knock) denir. Dizel motorlarında, gürültünün önemli kaynağı olan vuruntuyu tayin eden basınç artış hızını kontrol edebilmek için tutuşma gecikmesini en uygun değerde tutmak gerekir.