Burulma Kuvvetinin Taşıta Etkisi

Bir taşıtın ön tekerleklerinden biri bir tümsek veya bir engebenin üzerine çıkarsa o tekerleğin dinamik tekerlek yükü artmaktadır. Sağ ve sol tekerleklerin dinamik tekerlek yüklerinin farkı taşıtı uzunlamasına eksen boyunca burulmaya zorlamaktadır. Tekerlek yüklerinin birbirlerine göre farkı ve dolayısı ile burulma momentinin büyüklüğü engebenin yüksekliği, tekerlek iz genişliğinin büyüklüğü, lastiklerin ve yayların katılığı ve taşıt gövdesinin katılığına bağlıdır.

Taşıtların burulma momenti engebe yüksekliğine bağlı olarak artmakta olup, her taşıt için aşılabilecek bir engebe yüksekliği sınırı vardır. Tekerlek iz genişliği ne kadar büyük olursa, belli bir engebe yüksekliği için meydana gelen burulma momenti o kadar küçük olur. Lastik ve yayların yumuşaklığı ise, belli bir engel yüksekliğinde gövdenin daha az dönüp dönmemesinde rol oynamaktadır. Süspansiyon sistemi ne kadar yumuşak olursa, burulma o kadar az olur. Taşıt gövdesinin katılığı veya elastikliği de burulma momenti ile ilgili olup gövde elastik olduğu ölçüde moment düşmektedir.

Bir taşıt gövdesinin boyutlandırılmasında değişik zorlayıcı kuvvetleri dikkate almak gerekir. Her şeyden önce statik kuvvetler altında gövdede veya şaside kalıcı deformasyonlardan kaçınmak şarttır. Bir otobüs gövdesi için ilk yaklaşım hesabında taşıtın öz ağırlığı ve yükü + %30 münferit darbe kuvveti + %50 burulma kuvveti kullanılabilir.

Otobüs gövdelerinde kutu profilden oluşan kirişler kullanılır. Malzemesi ise St 37’dir. Literatüre göre, otobüs gövdesi imalatında kullanılan bu malzeme için ortalama gerilme sınırı (ön gerilme) σm= 9 kg/mm2 ve genlik gerilmesi sınırı σg= 8 kg/mm2 değerleri alınmalıdır. Akma gerilmesi de “σF ” için de 24 kg/mm2 değerinde alınabilir.

Kaynak: Murat Ereke, Kubilay Yay, “Çiftkatlı Otobüs Gövdesinin Bilgisayar Destekli Gerilme Analizi”

Dr. Abdullah DEMİR

1973 yılında Trabzon’da doğdu. İlk, orta ve liseyi Trabzon’da tamamladı. 1992 yılında Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümünü kazandı. 1996 yılında Otomotiv Öğretmeni olarak mezun oldu. 1999 yılında yüksek lisansını tamamladı. 1997-2000 yılları arasında Marmara Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalıştı. 2009 yılında Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde “Fren Disklerine Uygulanan Kaplamaların Frenleme Performansına Etkisinin Deneysel İncelenmesi” konulu tez çalışmasıyla doktor oldu. Demir, İBB - İstanbul Otopark İşletmeleri (İSPARK) AŞ’de sırasıyla, Teknik İşler Şefi, İşletmeler Müdürü, Etüt Plan ve Proje Müdürü, Etüt ve Planlama Müdürü olarak çalıştı. 2011 yılında Marmara Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde Yardımcı Doçent olarak göreve başladı. Başta otomotiv olmak üzere, güç aktarma organları, alternatif yakıtlar, ulaşım ve otopark yönetimi alanlarında ulusal ve uluslararası dergilerde, kongre ve sempozyumlarda yayımlanmış makale çalışmaları bulunmaktadır. Ayrıca “Güç Aktarma Organları”, “Otopark Uygulamalarında Teknoloji, Çevre ve Emniyet Faktörleri”, 40 bin kelimelik “Otomotiv ve Temel Teknik Bilimler Sözlüğü”, 11 bin kelimelik “Sistem Sistem Otomotiv Teknik Terimler ve Terminolojiler Sözlüğü”, 2500 kelimelik “Otopark Endüstrisi Sözlüğü” gibi yayınları da bulunmaktadır. www.otoguncel.com web sitesinin editörlüklerini yürüten ve wushu spor dalında uluslararası hakem olan Demir, evli ve iki çocuk babasıdır.

Bunlar da hoşunuza gidebilir...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir