Araçların devrilmesi teknik olarak nasıl izah edilir?

Yazar: ·

Yalpa stabilitesinin temel ölçümü, statik devrilme eşiğidir. Yerçekimi ivmesi cinsinden (g: 9,81 N/kg) yanal ivmelenme olarak da tanımlanır. Otomobillerin devrilme eşik değeri genellikle 1gden daha büyüktür. Hafif ticarilerde, SUVlarda ve Vanlarda ise bu değer 0,8 ile 1,2g aralığındadır. Yasal olarak tam yüklü 5 akslı çekici-trailerde bu eşik değer 0,5g kadar olabilmektedir. Trailerin hacmini tamamen dolduran kötü yüklemelerde bu oran 0,25g düzeylerine kadar düşebilmektedir.

Devrilme birçok faktörün birleşmesinden oluşur. Bunlar; aracın tasarım özellikleri, aracın devrilme anındaki durumu, sürüş ortamından (yoldan) ve/veya sürücünün sürüş davranışından kaynaklanan faktörlerdir. Konstrüktif değişkenler arasında; aracın ağırlık merkezinin yerden yüksekliği ve iz genişliği, süspansiyon sertliği vs. bulunmaktadır. Zayıf süspansiyonlar, lastik basınçlarının düşük olması, virajlarda zayıf frenleme performansı, aracın dengesiz yüklenmesi ve yük dağılımı gibi konular devrilme anında araç odaklı konular arasında sayılabilir. Virajlardaki hız limitlerine yönelik uyarı tabelalarının olmaması, yüksek banketler (superelevation/banking), geçişli kavisler (transition curvature) ve yol kenarı durumları (shoulder condition) gibi yoldan ve sürüş ortamından kaynaklanan durumlar da dolaylı olarak devrilmeye neden olabilir. Virajlara yüksek hızla girilmesi, trailer-çekici sınırlarının göz ardı edilmesi, virajın keskinliğinin yeterince algılanamaması, yumuşak zeminli bankette aracın yönlendirilmeye çalışılması (soft shoulder), yasal hız sınırlarına uyulmaması, virajlarda ani hızlanmalar, tecrübesiz yük yükleme alışkanlığı (yüksek ağırlık merkezi oluşturacak yüklemeler), manevralarda ani direksiyon hareketleri, sürücünün yorgun, uykusuz, alkollü olması gibi sürücü odaklı nedenlerden kaynaklanan durumlar devrilmeye davetiye çıkarabilmektedir.
Dr. Abdullah DEMİR
1973 yılında Trabzon’da doğdu. İlk, orta ve liseyi Trabzon’da tamamladı. 1992 yılında
Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümünü kazandı.
1996 yılında Otomotiv Öğretmeni olarak mezun oldu. 1999 yılında yüksek lisansını
tamamladı. 1997-2000 yılları arasında Marmara Üniversitesinde Araştırma Görevlisi
olarak çalıştı. 2009 yılında Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde “Fren
Disklerine Uygulanan Kaplamaların Frenleme Performansına Etkisinin
Deneysel İncelenmesi” konulu tez çalışmasıyla doktor oldu. Demir, İBB - İstanbul
Otopark İşletmeleri (İSPARK) AŞ’de sırasıyla, Teknik İşler Şefi, İşletmeler Müdürü,
Etüt Plan ve Proje Müdürü, Etüt ve Planlama Müdürü olarak çalıştı. 2011 yılında
Marmara Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde Yardımcı
Doçent olarak göreve başladı. Başta otomotiv olmak üzere, güç aktarma organları,
alternatif yakıtlar, ulaşım ve otopark yönetimi alanlarında ulusal ve uluslararası
dergilerde, kongre ve sempozyumlarda yayımlanmış makale çalışmaları
bulunmaktadır. Ayrıca “Güç Aktarma Organları”, “Otopark Uygulamalarında
Teknoloji, Çevre ve Emniyet Faktörleri”, 40 bin kelimelik “Otomotiv ve Temel
Teknik Bilimler Sözlüğü”, 11 bin kelimelik “Sistem Sistem Otomotiv Teknik
Terimler ve Terminolojiler Sözlüğü”, 2500 kelimelik “Otopark Endüstrisi
Sözlüğü” gibi yayınları da bulunmaktadır. www.otoguncel.com web sitesinin
editörlüklerini yürüten ve wushu spor dalında uluslararası hakem olan Demir, evli ve
iki çocuk babasıdır.
Bir yanıt yazın 
E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir