Otomotiv sektörü frene mi basıyor?

§ 2011 yılında toparlanarak yıllık ortalama %4-5’lik büyüme oranını yeniden yakalayan global otomotiv sektörünün 2012 yılında da aynı oranda büyümesi bekleniyor.

§ Türkiye’de ise 2011 yılında üretim rekoru kırması beklenen otomotiv sektörünü 2012 yılında daha zor bir dönem bekliyor.

§ 2009-2010 yıllarında sektörün büyümesini sürükleyen yükselen pazarlardan gelen talep 2011 yılında yavaşladı ve 2012 yılında da bu eğilimin sürmesi bekleniyor.

§ Gelişmiş ekonomilerde pazar büyüklüğü halen 2008-2009 krizi öncesi seviyenin çok daha altında. Bu durum özellikle ciddi atıl kapasitesi olan Avrupa bölgesi için geçerli.

§ Otomotiv üreticilerini bekleyen en önemli zorluklar, üretimlerini yükselen pazarlara uyarlamak ve inovasyon ve üretim alanlarında endüstriyel ortaklıklara gitmek.

Dünyanın lider kredi sigortası şirketi Euler Hermes, 8 Aralık 2011 tarihinde Paris’te bir basın toplantısı düzenleyerek dünya otomotiv sektörü üzerine değerlendirmelerini paylaştı. Euler Hermes’in raporuna göre, küresel otomotiv sektörü, 2008-2009 kriziyle en zor dönemlerinden birini yaşarken üretim seviyesi %15.5 azalarak yaklaşık 62 milyon adete düştü. 2009 yılının zor konjoktörünün de ardından, 2010 yılında pek çok ülke, pazarın %26’lık güçlü bir büyüme sergilemesini sağlayan yeni hurda düzenlemeleri yaptı ve araç satış teşvikleri sundu. Euler Hermes Grup Yönetim Kurulu Başkanı Wilfried Verstraete “Dünya pazarı bu yıl %5’lik büyüme oranıyla normal seyir hızına döndü. Yaklaşık 82 milyon araç üretildi. Buna karşılık yükselen pazarlarda otomotiv talebinin azalıyor görünmesi, 2012 yılında sektörel büyümenin %4-5 oranında sabitleneceğini tahmin etmemize neden oluyor” diyor.

Euler Hermes Türkiye CEO’su Özlem Özüner ise Paris’te düzenlenen toplantının sonuçlarını değerlendirirken, otomotivin Türkiye için çok stratejik bir sektör olduğunun ve ciddi bir gelecek vaad ettiğinin altını çizdi. Sektörün, 2011 yılında rekor bir üretim gerçekleştirmesini beklediklerini ifade eden Özüner, Avrupa’da yaşanan sıkıntıların 2012 yılında mutlaka Türkiye’ye de yansıyacağını düşündüklerini söyledi.

2011 yılında üretim rekoru kırması beklenen Türk otomotiv sektörü için 2012 zor geçebilir

Türkiye’de otomotiv sektörünü değerlendiren Özlem Özüner, şunları söyledi: “Türk otomotiv sektörü,2008-2009 yılı krizini takiben diğer ülkelerde olduğu gibi zor bir dönem geçirdi ve üretim rakamlarında bir azalma oldu. 2010 yılında ise sektör üretimini %26 arttırarak (traktör hariç) yaklaşık 1,1 milyon araca çıkarmayı başardı. Toplam ihracat içinde %15’in üzerinde oranla en yüksek paya sahip sektörün 2011 yılında üretim rekoru kırmasını bekliyoruz.

Ancak, bu rekor öngörümüze rağmen, dünya ekonomisinde ve özellikle de, otomotiv ihracatının yoğun olduğu Avrupa’da devam eden ekonomik sıkıntılar, Türkiye’de de pazarı olumsuz etkiliyor. Avrupa’da ekonominin kötüye gitmesi dışında pazarı olumsuz etkileyen nedenler arasında; Merkez Bankası’nın ekonomiyi soğutmak amacı ile kredileri daraltma yönünde aldığı önlemler, Türk Lirası’nın Euro ve Dolar karşısında yaşadığı değer kaybı ve hafif ticari araçlar üzerindeki ÖTV artışı başı çekiyor. Yurtiçi ekonomi politikalarının bir süre daha aynı yönde sürdürüleceği ve yurtdışı olumsuz ekonomik konjonktürün devam edeceği varsayımı altında 2012 yılının Türk otomotiv sektörü için de zor bir yıl olacağını tahmin ediyoruz.

Her şeye rağmen, uzun dönemde Türkiye otomotiv pazarı istikrarlı büyümesini koruyacaktır. Türkiye’deki araç sahipliği oranını gelişmiş ekonomilerle karşılaştırırsak sadece yurtiçi satışların bile pazarın büyümesi için önemli bir potansiyel sunduğunu söyleyebiliriz”.

Üretim: Büyüme sadece yeni pazarlar tarafından sürükleniyor

Euler Hermes’in değerlendirmelerine göre dünya çapında otomotiv üretimi son beş yılda ortalama %11 arttı. Ancak, Avrupa (-%11), Kuzey Amerika (-%22) ve Japonya (-%34) bu dönemde artış hızında söz konusu ortalamanın çok gerisinde kaldı. Sektörün büyümesini, başta %123’lük büyümeyle Çin olmak üzere yükselen pazarlar sürükledi. Kişi başı GSYH’nin arttığı ve düşük araba-sahipliği oranının olduğu Latin Amerika’da otomotiv sanayisinin büyümesi %24 olurken, Asya’da büyüme -Japon pazarında aynı dönemde ciddi durgunluk olmasına rağmen- %40 olarak gerçekleşti.

Daha gelişmiş otomotiv pazarlarında üretimin gerilemesine rağmen bazı üreticiler bu düşüşe aldıkları önlemlerle ayak uydurabildi. Örneğin, üretim faaliyetlerini çok büyük çapta yeniden yapılandıran ABD’de endüstri tekrar kârlılık gösterebildi. Bu ülkede, 2000-2009 yılları arasında otomotiv ve otomotiv yedek parça üreticisi firmalarda çalışan sayısı, üretime paralel olarak yarı yarıya azaldı.

Avrupa’da durum biraz daha heterojendi. Almanya kriz öncesi üretim seviyelerine geri dönebilirken, İspanya, Fransa ve İtalya’da ise üretim, 2007 yılı seviyelerinin sırasıyla %20, %36 ve %38 altında seyrediyor. Söz konusu talep düşüşü üç ülkeyi de etkilerken, Fransa ve İtalya’da üretimin büyük kısmının ‘düşük maliyetli’ bölgelere kaydırılmasına neden oldu.

2011 yılında kötü bir deprem felaketi ve tsunami yaşayan Japonya’da otomotiv sektörünün kendini toparlaması Avrupa’dan da zayıf oldu. Ülkenin rekabet avantajı Yen’in değerinin Euro karşısında ciddi olarak değerlenmesiyle baltalandı.

Aynı dönemde, Koreli araba üreticileri krize bağışık göründüler ve 2005 yılında %4.6 olan pazar paylarını arttırmaya devam ederek 2010 yılında %7.5’e çıkardılar.

Teşvik önlemleriyle zirve yapan ‘yeni araç tescili’ sayısı düşüyor mu?

Hareketli geçen iki yıl sonrasında, Çin pazarının durulmaya başlaması ve 2011-2012 döneminde sadece %4-5 aralığında büyümesi öngörülüyor. Ancak, araba sahipliği oranının (%5) Avrupa’nın (%60) 1/12’si olduğu bu pazarda hala ciddi bir potansiyel bulunuyor.

Diğer bir önemli pazar olan Hindistan’da, büyüme 2011 yılında az bir yavaşlama gösterdi ve 2012 yılında da -yüksek faiz oranlarının etkisi ve aşırı ucuz araçların yaşattığı hüsranla- durgunlaşacağa benziyor. Ancak, Hindistan uzun-dönemli büyüme potansiyelini korumaya devam ediyor.

Brezilya pazarında da, artan faiz oranları ve daha pahalı ve ağır vergilere tabii olan ithal arabalar nedeniyle, büyümenin 2011-2012 döneminde dengeye oturacağı (2012 yılında +%2) düşünülüyor.

2011 yılında çıkarılan hurda düzenlemesinin olumlu yönde etkilediği Rusya pazarında ise büyümenin 2012 yılında duracağı (%0) tahmin ediliyor.

2008 ve 2010 yıllarını çok kötü geçiren ABD pazarı araç yenilemelerine bağlı olarak toparlanmaya başladı. Pazarın, 2012 yılında %8-10 aralığında büyümesi bekleniyor.

2011 yılında çok kötü bir sezon geçiren ve üretimin %15 azaldığı Japonya pazarının 2012 yılında teknik düzeltmeye bağlı olarak %8 büyümesi bekleniyor. Ancak, yapısal olarak uzun-dönemli bir düşüşte olan ve öngörülebilir bir dönemde kriz öncesi büyüme oranlarını yakalaması beklenmeyen Japon pazarı için bu iyileşme geçici olacak.

Avrupa otomotiv sanayisinde farklı eğilimler

2011 yılında Avrupa’da, özellikle de Güney Avrupa’da araba satışları düşmeye devam etti. Avrupa otomotiv pazarında üretimin ne yazık ki halen kriz öncesi seviyesinin en az %15 altında olduğunu belirten Euler Hermes Baş Ekonomisti Ludovic Subran şunları söyledi: “Ekonomik gelişmeler doğal olarak pazarı da etkiledi. Teşvik önlemlerinin son bulması ve birçok ülkede ‘tutumluluk’ kavramının günün sözü haline gelmesiyle Avrupa’da otomotiv sanayisinin sıkıntı çekmeye devam etmesi ve önümüzdeki sene bir kez daha %3-5 oranında küçülmesi bekleniyor.”

Ludovic Subran, Avrupa’da çok farklı eğilimlerin ortaya çıkmaya başladığını belirtiyor. İngiltere, İtalya ve İspanya pazarlarında üretim halen kriz öncesi seviyesinin %20 ila %50 altında ve 2012 yılında herhangi bir artış beklenmiyor. 2012 yılı için 3.1 milyon yeni araba tescilinin olduğu (2011 yılının %1.5 altında) Almanya pazarında ise üretimin 2008 yılı seviyelerinde sabitlenmeye başladığı görülüyor.

Fransa pazarı bu yıl birçok farklı teşvikten yararlanmaya devam etti. Ancak, Euler Hermes sektör araştırmaları şefi Yann Lacroix’ya göre bu pazarda yaşanan zorluklar halen devam ediyor. Lacroix “Şu anda siparişlerde keskin bir düşüş görüyoruz ve bunun 2012 yılında %10’luk bir küçülmeyle sonuçlanacağını düşünüyoruz. Bu, Avrupa’daki en keskin düşüş… Ayrıca, Fransa’da kârlılık oranı %2.2 seviyesiyle Almanya’nın üçte biri kadar” diyor.

2008-2009 krizi bu anlamda otomotiv üretiminde yükselen pazarlara doğru yer değiştirmeyi kuvvetlendirdi ve bu eğilim 2011-2012 yılında da -bu bölgelerde de yavaşlama olmasına rağmen- devam edecek. Wilfried Verstraete bu konuda son olarak şunları söylüyor “Otomotiv üreticileri birkaç önemli zorlukla karşı karşıya. Üretimlerini ve araç sınıflarını gelişmekte olan pazarlardan gelen yeni talebe uydurmak zorundalar ve ancak, inovasyon ve üretim alanında endüstriyel ortaklıklar kurarak sürdürülebilir rekabetçi avantaja sahip olabilirler. Kârlı ve yeşil (doğa dostu) bir araç, kesinlikle yatırım yapılması gereken iyi bir örnek.”
Kaynak:Kredi Sigortası Şirketi Euler Hermes’ten Sektör Analizi